10 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `ons`
- de vermoorde onschuld spelen (=net doen alsof je van niets weet)
- een Salomonsoordeel vellen (=met een heel vraagstuk een zeer wijze en goede beslissing nemen)
- ieder voor zich en God voor ons allen (=niemand helpt elkaar)
- iemand de bons geven (=iemand waarmee je een relatie hebt niet meer willen zien)
- je handen in onschuld wassen (=doen alsof men geen schuld heeft)
- ons kent ons (=betrekkelijk afgesloten clubje mensen dat onderling de zaken regelt)
- vegen met de spons van blanus (=een teleurstelling ondervinden)
- wachten tot je een ons weegt (=onmogelijk lang wachten)
- zo onschuldig als een pasgeboren kind (=zeer onschuldig)
- zonder aanzien des persoons (=zonder iemand voor te trekken; zonder er rekening mee te houden om wie het gaat)
20 betekenissen bevatten `ons`
- de appel wegdragen/winnen (=als schoonste erkend worden)
- lege kisten, maken twisten. (=bij schaarste onstaat ruzie)
- van de behoudende leer zijn (=conservatief zijn)
- steen en been klagen (=constant en hevig klagen. (klagen bij alles wat heilig is, bv. botten (=been) in een graf (=steen)))
- dat kan Bruin(tje) niet trekken (=dat kunnen we ons niet veroorloven (afgeleid van een populaire naam voor trekpaarden))
- op de pianist schieten (=de onschuldige (de brenger van het nieuws) straffen)
- de mug uitzuigen en de kameel doorzwelgen (=de onschuldige straffen en zelf schaamteloos zondigen)
- van hetzelfde laken een pak (=dezelfde soort aanpak of respons)
- uit wiens hand men eet wiens woord men spreekt (=diegene bij wie we ons geld verdienen geven we meestal gelijk)
- wiens brood men eet, diens woord men spreekt (=diegene bij wie we ons geld verdienen geven we meestal gelijk)
- een wolf in schaapskleren (=een gevaarlijk iemand die zich als onschuldig voordoet)
- een wolf in de schaapskooi. (=een gevaarlijk iemand die zich als onschuldig voordoet)
- er de angel uittrekken (=ervoor zorgen dat iets minder gevaarlijk wordt door het meest gevaarlijke deel onschadelijk te maken; iets minder pijnlijk maken)
- zo gaan er geen twaalf in een dozijn (=het is iets buitengewoons)
- ten voeten uit (=letterlijk: de volledige gestalte is afgebeeld; figuurlijk: een getrouwe persoonsbeschrijving)
- vliegt de blauwvoet storm op zee (=leuze van de Vlaamse nationalisten (ontleend aan Conscience))
- aan de balk schrijven (=nota nemen van iets ongewoons)
- tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren (=praktische belemmeringen weerhouden ons van het realiseren van onze plannen.)
- geld baart onrust. (=waar geld is onstaat vaak onenigheid)
- zo onschuldig als een pasgeboren kind (=zeer onschuldig)
50 dialectgezegden bevatten `ons`
- 'n ons geluk is meer as 'n pond verstand (=zonder geluk vaart niemand wel) (Westerkwartiers)
- 'n ons gelök is mieër waerd as 'ne kilo verstând (=geluk is soms meer waard dan verstand) (Weerts)
- 't e ne lukt em (=alle slagen vallen in ons voordeel (kaartspel) ) (Waregems)
- 't en es nie nur oes goeste / me zin d'r wel mee (=dat zint ons niet (ontgoocheld) ) (Waregems)
- ‘s gentwieënt (‘s gendrêënt, ‘s gevieërnt, …..) (=met ons tweetjes (drietjes, viertjes, …)) (Kaprijks)
- ' t is bi' j ons thuus altied feest (=bij ons thuis is er altijd wat) (Zwols)
- a zitj op de zille van de veerdeer (=nog een week wachten en het is aan ons) (Ninoofs)
- aan òs naeve (=bij ons naast) (Steins)
- achter oens piese ze der putses mee (=na ons dood doen de kinderen ons geld op) (Gents)
- achter ons trekn ze de liër'op (=profiteer zolang je leeft) (Kaprijks)
- achtr ons trekken ze de leere op (=na de dood is er niets meer) (Maldegems)
- as ons kat eu koei was kongde ze melke onder de stoof (=als telt niet ; met als kan alles) (Antwerps)
- Aus Lievrouw Half Oest (=ons Lieve Vrouw Hemelvaart) (Walshoutems)
- ba oos (=bij ons) (Meers)
- bai oos (=bij ons) (Essens)
- beder 'n ons geluk dan 'n pond verstand (=zonder geluk vaart niemand wel) (Westerkwartiers)
- Bèter schoin dur in dan recht dur neffe (=Wij zijn verstrikt in ons jaloezie) (Mays)
- Better n oons verstand as n poond geleardheaid! (=Beter een ons verstand dan een pond geleerdheid) (Twents)
- Bie ons thuus hete ze allemoal Jan, Behalleve Frits, Die hete Henderik (=Bij ons thuis heetten ze allemaal Jan, Behalve Frits, Die heette Henderik) (Nijkerkerveens)
- bij joos (=bij ons) (`t-Heikes)
- d'r stijt ons wat te wacht'n (=er staat ons wat te wachten) (Westerkwartiers)
- d'r stijt weer veul veur de deur (=er is weer veel te doen voor ons) (Westerkwartiers)
- d' n heeml' est wijs (=niemand van ons die het weet (de oplossing) ) (Waregems)
- Dà es ons iejr nog ni gewest (=Afgelegen, onbekend gebied) (Londerzeels)
- da kan de bruine nie trekke (=dat kunnen we ons niet veroorloven) (Oudenbosch)
- Dan jokken ons de keuzen niet meer (=Gestorven zijn) (Giethoorns)
- das ons kakkenestje (=dat is ons jongste kindje) (Sint-Niklaas)
- dat speult bij ons wel met (=daar houden we wel rekening mee) (Westerkwartiers)
- dat wer ons goed ienzolt'n (=dat werd ons goed duidelijk gemaakt) (Westerkwartiers)
- de botter gao tege de zolder (=we gaan uit ons dak) (Nieuw-vossemeers)
- de komplemènte van ons moeder èn ze lòt vraoge òf dè ge èfkes wilt kôome (=mijn moeder laat u groeten en vraagt om even langs te komen) (Tilburgs)
- den onzen (=die van ons) (Sint-Niklaas)
- Die van ons (=Mijn vrouw) (Sint-Katelijne-Waver)
- Die van ons (=Mijn vrouw) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- die van ons / Oos vrouw (=mijn vrouw / vriendin) (Brabants)
- dieje van ons (=mijn man) (Willebroeks)
- Dieje van ons (=Mijn man) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- dit ken de brune niet trekk'n (=dit wordt voor ons te duur) (Westerkwartiers)
- doa hinkt oes noeg get buve de kop (=er staat ons nog wat te wachten) (Opglabbeeks)
- doë ès niks wo jich ! (=we hoeven ons niet te haasten !) (Munsterbilzen - Minsters)
- E zal ver ons giejn commisjes nimmer doeng (=Hij zal voor ons geen boodschappen meer doen) (Aalsters)
- Ein óns gelök is mieë waerd es ein póndj versjtandj (=Beter een ons geluk dan een pond wijsheid) (Sittards)
- elk veur zich, God veur ons all' n (=ik voel me niet verantwoordelijk voor jou) (Westerkwartiers)
- elk zörgt veur zich, God veur ons aalmoal (=van een a-sociaal iemand :) (Westerkwartiers)
- elk zörgt veur zich, God veur ons allemoal (=elk zorgt voor zichzelf, God voor ons allen) (Westerkwartiers)
- en vaif ons is een pond. (=ons kent ons ...........) (Zaans)
- en wijle weg, we keussen hier ons schup af (=we vertrekken hier) (Antwerps)
- ge zoe 't n ons Heeëre geevn zonder biecht'n (=schijnbaar iemand met een goede naam) (Waregems)
- ge zoe t'n ons Hieëre geevn zondr biecht'n (=je zou hem blindelings vertrouwen) (Waregems)
- Ge zout hem ons Hiërre geven zonder te biechten (=Iemand (ten onrechte) betrouwen) (Harelbeeks)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
