40 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `er zijn`
- aan de zwabber zijn (=een onbezorgd leventje leiden)
- aan de zwier zijn (=uitgaan, drinken)
- aan het eind van zijn akker zijn (=het geld is op)
- altijd de kwade pier zijn (=altijd als de schuldige aangewezen worden)
- boven water zijn (=alles is bekend geworden of is teruggevonden)
- de hand over zijn hart strijken (=voor één keer toestaan)
- een nul in het cijfer zijn (=niets in te brengen hebben)
- een nummer zijn (=van weinig betekenis zijn of althans zo behandeld worden)
- een zoon van zijn vader zijn (=het karakter van zijn vader hebben)
- er zijn altijd meer zwijgers dan sprekers (=lang niet iedereen komt altijd voor zijn mening uit)
- er zijn buik van vol hebben (=er genoeg van hebben)
- er zijn geen rozen zonder doornen (=bij elk geluk is er ook verdriet)
- er zijn hoed voor afnemen (=er voor in bewondering staan)
- er zijn kapers op de kust (=er zijn er die willen meeprofiteren)
- er zijn maal wel mee kunnen doen (=er wel mee toekomen)
- er zijn meer hondjes die Fikkie heten (=er zijn meer mensen/etc. met dezelfde naam)
- er zijn mond niet aan vuil maken (=er niets over willen zeggen)
- er zijn neus voor optrekken (=zich te goed vinden om iets te doen)
- er zijn pink wel voor willen geven (=iets heel graag willen hebben)
- er zijn tanden inzetten (=vasthoudend zijn, niet snel opgeven)
- er zijn tenten opslaan (=ergens verblijven, zich ergens vestigen)
- er zijn vele wegen die naar Rome leiden (=er zijn meerdere manieren om iets te doen)
- er zijn zinnen op zetten (=iets graag willen hebben)
- geen hoogvlieger zijn (=weinig talent hebben)
- het ei wil wijzer zijn dan de kip (=kinderen willen wijzer zijn dan de ouders)
- iemand onder zijn vleugels nemen (=iemand beschermen of verzorgen)
- iets aan de knikker zijn (=iets niet in orde of aan de hand zijn)
- iets niet over zijn hart kunnen krijgen (=ergens niet toe kunnen komen of ergens op gesteld zijn)
- in het donker zijn alle katten grijs/grauw (=als de situatie niet duidelijk is, zijn de zaken niet goed te beoordelen)
- leer om leer zijn (=op gelijke manier straffen als de maner waarop iemand in de fout gegaan is)
- niet kousjer zijn (=niet deugen)
- onder water zijn (=afwezig zijn)
- onder zijn scepter brengen (=ondergeschikt maken)
- over zijn nek gaan (=overgeven, braken, iets vies vinden)
- over zijn toeren (=ontredderd)
- van de behoudende leer zijn (=conservatief zijn)
- vroeg in de weer zijn (=vroeg aan het werk zijn)
- waar niets is verliest de keizer zijn recht (=van wie niets heeft, kan men niets vorderen)
- wel onder zijn zolen kunnen schrijven (=wel mogen vergeten)
- zo mager zijn als een garnaal (=zeer mager zijn)
39 betekenissen bevatten `er zijn`
- Abraham gezien hebben (=50 jaar of ouder zijn)
- het achter de ellebogen hebben (=achterbaks; zonder zijn zelfzuchtige bedoelingen te laten zien)
- goed uit de verf komen (=beter tot uiting komen of succesvoller zijn dan verwacht.)
- primus inter pares (=de beste onder zijns gelijken)
- andermans boeken zijn duister te lezen (=de toestand of bedoelingen van een ander zijn moeilijk in te schatten)
- in de lucht hangen (=dreigen te gebeuren - onzeker zijn)
- goed zijn woord kunnen doen (=een vlotte prater zijn)
- er zijn kapers op de kust (=er zijn er die willen meeprofiteren)
- er zijn meer hondjes die Fikkie heten (=er zijn meer mensen/etc. met dezelfde naam)
- daar zitten nogal wat haken en ogen aan (=er zijn meer problemen dan je op het eerste gezicht zou denken)
- er zijn vele wegen die naar Rome leiden (=er zijn meerdere manieren om iets te doen)
- er is onkruid onder de tarwe (=er zijn minderwaardige goederen (of personen) tussen de betere)
- niet over rozen gaan (=er zijn nogal wat moeilijkheden)
- alle dingen hebben twee handvatten. (=er zijn vaak meerdere manieren zijn om een situatie aan te pakken)
- er behoort meer tot een huishouden dan het zoutvat. (=er zijn veel bijkomende kosten)
- alle wegen leiden naar Rome (=er zijn veel manieren om je doel te bereiken / de uitkomst is altijd hetzelfde)
- vel over been zijn (=erg mager zijn)
- je botten kunnen tellen (=erg mager zijn)
- vast in je schoenen staan (=erg zeker zijn)
- stevig in je schoenen staan (=erg zeker zijn)
- iets hoog opnemen (=ergens zeer gekrenkt over zijn)
- eten uit de korf zonder zorg (=geen zorgen meer hebben over zijn levensonderhoud)
- gehuisd en gehoofd zijn (=gegoede burger zijn)
- van de houvast zijn (=gierig of mager zijn)
- het is volle bak (=het is helemaal uitverkocht; er zijn heel veel mensen)
- het mes snijdt aan twee kanten (=het levert dubbel voordeel op (NL.) er zijn niet alleen voordelen aan verbonden, je kan eender wat vanuit verschillende en zelfs tegengestelde standpunten bekijken (BE).)
- de sigaar zijn (=het slachtoffer zijn / de doodstraf krijgen (een sigaar wordt `onthoofd` voor gebruik))
- de tramontane kwijt zijn (=het spoor bijster zijn)
- maart roert zijn staart (=in maart kan het nog stormachtig weer zijn)
- het ei wil wijzer zijn dan de kip (=kinderen willen wijzer zijn dan de ouders)
- de natuur gaat boven de leer (=men volgt eerder zijn karakter dan hetgeen men leert)
- door een eiken plank kunnen zien als er een gat in zit (=niet zo bijzonder zijn als je je voordoet)
- onder de vleugels nemen (=onder zijn hoede nemen)
- uilen naar Athene brengen. (=onzinnig werk (er zijn al wijzen=uilen genoeg in Athene))
- het hart op de lippen hebben (=over zijn emoties durven praten - alles zeggen wat men denkt)
- gestolen kunnen worden (=van geen belang meer zijn - niet langer nodig zijn)
- zwaar op de hand zijn (=zeer ernstig/zwaarmoedig van karakter zijn)
- met de konijnen door de tralies kunnen eten (=zeer mager zijn)
- zo mager zijn als een garnaal (=zeer mager zijn)
46 dialectgezegden bevatten `er zijn`
- 't 'n Hee giene noame (=er zijn geen woorden voor) (Lovendegems)
- 't Is gien doodwond. (=er zijn erger dingen.) (Zaans)
- 't is niet altied rozegeur en moaneschien (=er zijn ook wel eens dagen dat het wat minder gaat) (Westerkwartiers)
- 't lopt over te veul schiev'm (=er zijn te veel personen die er over gaan) (Westerkwartiers)
- 't stikt 'r de moord van (=er zijn er veel) (Roosendaals)
- 't zien nog katjes die melk meugn (=er zijn nog anderen op belust) (Veurns)
- 't zijn der die... (=er zijn er die...) (Waregems)
- ‘t kientsjen eed-ejkes gekakt (=er zijn suikerbonen) (Kaprijks)
- ’t Is amal da niet, ’t es da kind zonder huefd da langs zijn poepken pap moe eedn. (=Dat is niet erg, er zijn veel moeilijker op te lossen problemen.) (Evergems)
- Ach, Brand is erger. (=er zijn wel ergere dingen in het leven .) (Utrechts)
- as alle lewaed stop konste de rès heire (=er zijn vele geluiden, maar slechts 1 stilte) (Munsterbilzen - Minsters)
- bin dr die at er nie bin me toch mossen wezen (=er zijn) (Zeeuws)
- d'r benn'n koapers op de kust (=er zijn er meer die dat willen hebben) (Westerkwartiers)
- d'r benn'n meer huuz'n as kerk'n (=er zijn meer werklui dan rijkelui) (Westerkwartiers)
- d'r benn'n meer koapers op 'e kust (=er zijn meer belangstellenden) (Westerkwartiers)
- d'r is tevuul dak op 't huis (=er zijn teveel meeluisteraars) (Huizers)
- d'r zijn d'r veul van (=er zijn er veel) (Roosendaals)
- d' r benn' n aanwiezings . . . . (=er zijn tekenen . . . . .) (Westerkwartiers)
- Dao zeen manskaerels diej ein wolk van ein vrouw höbbe. Es diej dus ins weg is sjientj de zón! (=er zijn mannen die een wolk van een vrouw hebben. Wanneer die dus weg is schijnt de zon!) (Kinroois)
- de moes nie heiligër zin dan de paus (=doe maar gewoon, er zijn al gekken genoeg) (Munsterbilzen - Minsters)
- den ene mok ët bèd op en den aandre geet trop ligge (=er zijn er altijd die profiteren van het zweet van anderen) (Munsterbilzen - Minsters)
- den éne zen daud es den andere ze braud (=er zijn altijd profiteurs) (Bilzers)
- den ene zënen daud, èsten aandre ze braud (=er zijn altijd lijkenpikkers) (Munsterbilzen - Minsters)
- Der bint leu dee nich van gedachtn veraandert; mer dee deankt nooit noa (=er zijn mensen die nooit van gedachte veranderen, maar deze mensen denken dan ook nooit na) (Twents)
- der ès a op slegter papier geschreevn (=er zijn er minder mooie) (Brakels)
- der zitte storinge opte laajn (=er zijn meningsverschillen) (Munsterbilzen - Minsters)
- deris daor ontaort veul volluk gewiest (=er zijn daar heel veel mensen geweest) (Oudenbosch)
- det is neet zoeë erg as ein bein gebraoke (=het valt mee; er zijn ergere dingen) (Heitsers)
- dink aan ‘t elfdje gebod: laot dich neet kloeëte (=waarschuwing (ironisch; er zijn maar tien geboden)) (Heitsers)
- doeë zin ook eer mèt twei dojers (=er zijn mensen die altijd geluk hebben) (Munsterbilzen - Minsters)
- Effies aige bedankt, jonges (=er zijn meer gasten dan verwacht werd, er is misschien wat krap koek / taart enz.) (Zaans)
- er zijn voeten aan voagen (=lak hebben aan) (Lovendegems)
- hae loet ze laeve (=de beroepsmilitair schoot er zijn hachje bij in) (Munsterbilzen - Minsters)
- ich bèn ich en nie dich ! (=wees jezelf, er zijn al anderen genoeg) (Munsterbilzen - Minsters)
- ij geeft er zijên êën droi an (=hij maakt er zijn eigen verhaal van) (Kaprijks)
- je ebbe apostele en Bunskoeters (=verschil moet er zijn) (Volendams)
- je hemm'm vette en moagere joar'n (=er zijn betere en slechtere tijden) (Westerkwartiers)
- letj op, der zèn latten on 't dek (=let op wat je zegt, er zijn kinderen in de buurt (die kunnenhoren wat je zegt) ) (Meers)
- moeits: Ei lèit er zijn moeits ni over (=Vrouwenversierder) (Lebbeeks)
- Op tongersdei binne der twa froulju (=er zijn op donderdag 2 meiden) (Fries)
- strond on de kerre (=er zijn problemen) (Zottegems)
- stront on de kèrre (=er zijn problemen) (Meers)
- Ut borst hier van de mossen (=er zijn hier heel veel musjes) (Westlands)
- verlies lijden (=er zijn broek aan scheuren) (Lovendegems)
- Vollek (=Even laten weten dat wij er zijn) (Bredaas)
- zën ooge goed de kos gaeve (=alles goed bekijken (om er zijn voordeel mee te halen)) (Munsterbilzen - Minsters)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen