9 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `er al`
- de boter alleen op zijn koek willen hebben (=de anderen niets gunnen - zelf alles willen hebben)
- er als de kippen bij zijn (=er razendsnel bij zijn)
- er als een berg tegen opzien (=iets voor zichzelf beschouwen als een zeer moeilijke, of onplezierige, taak of omstandigheid)
- het is er als dood katoen. (=het is er doodsaai)
- honger als een paard hebben (=veel trek in eten hebben.)
- zo helder als koffiedik (=niet helder, niet duidelijk)
- zo mager als een stokvis, sprot, garnaal (=mager persoon)
- zo zeker als de bank (=iemand die in alles te vertrouwen is)
- zo zeker als tweemaal twee vier is (=absoluut zeker)
19 betekenissen bevatten `er al`
- men noemt geen koe bont, of er is een vlekje aan (=als er allerlei vervelende dingen worden verteld is er vast wel iets van waar)
- er is geen ijs of het kost mensenvleis (=als er ijs op de sloten en vijvers ligt, verdrinken er altijd mensen)
- dat is de druppel die de emmer doet overlopen (=dat is maar een kleine ergernis, maar samen met wat er al gebeurd is, wordt het niet meer geaccepteerd)
- wie schrijft, die blijft. (=documenteer alles goed voor je eigen bestwil)
- zand schuurt de maag (=een beetje zand eten is niet erg (meer algemeen: stel je niet aan!))
- het oog van de meester maakt het paard vet (=het werk gebeurt beter als de baas toezicht houdt)
- oude kerken hebben duistere glazen. (=het zicht wordt minder als je ouder wordt)
- iets in de schoot geworpen krijgen (=iets verkrijgen zonder al te veel moeite er voor te doen)
- je met hand en tand verzetten (=je heftig verzetten en er alles aan doen om het niet te laten doorgaan)
- kallen is mallen maar doen is een ding (=je kan het beter doen dan er altijd maar over blijven praten)
- een vogel zingt zowel van armoe als van weelde. (=je kan positief zijn onder alle omstandigheden)
- de mijn is verkeerd gesprongen (=ongeveer als: wie een put graaft voor een ander, valt er zelf in)
- tussen de klippen doorzeilen (=op handige manier alle moeilijkheden vermijden)
- over koetjes en kalfjes praten (=over allerlei onbelangrijke dingen praten)
- met het mes tussen de tanden (=wanneer alles op het spel staat)
- beproeft alle dingen en behoudt het goede. (=weet wat er allemaal is, maar doe alleen de goede dingen)
- iemand zien aankomen (=weten waar hij over zal beginnen, zich er alvast tegen wapenen)
- zeeman geen man (=zeemannen zijn heel vaak van huis en daarom minder als echtgenoot geschikt)
- ogen in je achterhoofd hebben (=zeer alert en waakzaam zijn.)
13 dialectgezegden bevatten `er al`
- 'n kôw lektj gein vreemdje kaover (=als iemand voor de 2e keer trouwt en er al kinderen zijn) (Weerts)
- ' k haar d' r al lucht van kreeg' n (=ik had er al iets van gehoord) (Westerkwartiers)
- as ich den heilen daog gëmékkër wil heire dan koop ich mich wol een geet èn plak van ën vroo (=soms liggen de oplossingen er al voordat er een probleem zich voordoet) (Munsterbilzen - Minsters)
- eetiejur zunne draai al kunne vinne (=is hij er al gewend) (Oudenbosch)
- Hij de schônen al an(klompen uit) (=Heb je het werk er al opzitten?) (oldebroeks)
- höbste get huëre loeie? (=heb je er al iets van gehoord?) (Steins)
- Maak je niet drok, het kind is er al (=Maak je niet druk, dat heeft geen zin) (Zaans)
- streep zen mauwe al mér op (=begin er al maar aan) (Bilzers)
- tis Alsof de duvel dermee speult (=Als er al iets slecht verloopt, of niet op rolletjes op een moment dat iets juist zou moeten lukken: tegenslag op het slechtste , meest kritieke moment.) (Utrechts)
- vër den trauw èssët : sjatsjë lêk mich...en noeë den trauw : och vërrèk mich ! (=ook een prins op het witte paard valt er al eens af !) (Munsterbilzen - Minsters)
- vër ën vroo kontent te stëllë, konstë nauts rap genoeg zin (=als een vrouw fluit moet je er al zijn) (Munsterbilzen - Minsters)
- zèttëm al mér èn iëste vëtes (=begin er al maar stilletjes aan) (Munsterbilzen - Minsters)
- zin de botterrammen al gebreed? (=is er al boter op de boterhammen?) (Sint-Niklaas)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
