19 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `de koe`
- dank je de koekoek (=mij niet gezien!)
- dat haal je de koekoek (=mij niet gezien!)
- de boon van de koek gekregen hebben (=geluk gehad hebben)
- de koe bij de horens vatten (=met de lastige zaak beginnen)
- de koe is vergeten dat hij kalf geweest is. (=zeurende ouderen vergeten dat ze vroeger ook wild waren)
- de koe trekt de melk op. (=je krijgt niet wat je verwachtte)
- de koe van de pastoor eet iedere dag mals gras (=wie trouw is aan machtige mensen, heeft een heerlijk leven)
- de koek is op (=het maximaal haalbare is bereikt, meer zit er niet in)
- de koekoek en de sijs hebben niet dezelfde wijs. (=iedereen is anders)
- het hooi is op en de koe is dood. (=het is een hopeloze zaak)
- het is als met de koeien van de Farao. (=er is geen goed aan te doen (De koeien van de Farao bleven mager))
- klein is de rouwe, valt de oude koe dood. (=hoe ouder iemand sterft hoe minder het verdriet)
- op is de koek, en weg zijn de dubbeltjes (=het maximaal haalbare is bereikt, meer zit er niet in)
- oude koeien uit de sloot halen (=oude geschiedenissen terug ten tonele voeren)
- uit de koets stappen (=overlijden)
- uit de koets vallen (=ontnuchterd worden)
- van achter de koeien/ploeg komen (=van boerenafkomst zijn)
- van achteren kijkt men de koe in zijn gat (=achteraf is het makkelijk kritiek geven)
- verandering van weide doet de koeien goed. (=afwisseling en verandering positieve effecten kunnen hebben)
Eén betekenis bevat `de koe`
- het is als met de koeien van de Farao. (=er is geen goed aan te doen (de koeien van de Farao bleven mager))
27 dialectgezegden bevatten `de koe`
- A'j de koe niet kende, zo'j nie:t wette, woor 't kalf vandaan kump (=kinderen die helemaal niet op hun ouders lijken) (Barghs)
- dae ’t langst laeftj haet ’t hieël, de koe mèt de besebaandj (=degene die overblijft, krijgt alles) (Heitsers)
- dae haet Beul en Maarhees, de koe mèt de besebaantj (=hij heeft alles (bijv. iemand die alle troefkaarten heeft)) (Heitsers)
- De ien mag de koe strelen en de ander mag nie over 't hek kijken. (=Mensen worden verschillend behandeld.) (brabants)
- De ko geit kauve (=de koe moet baren) (Steins)
- de koe bij de hoor'ns pakk'n (=de zaak echt aanpakken) (Westerkwartiers)
- de koe bij de hoorns pakk'n (=kordaat optreden) (Westerkwartiers)
- de koe in de konte kieken (=Achterom kijken heeft geen zin) (Giethoorns)
- de koe méttet kaaf kope (=trouwen met een vrouw die al moeder is) (Munsterbilzen - Minsters)
- de koe staot droîge (=de melk is op) (kortemarks)
- de koe steet dreig (=giet nog eens vol) (Munsterbilzen - Minsters)
- de koe stuuetj dich (=werd gezegd als iemand te dik de boter op de boterham smeerde) (Heitsers)
- de koeh wordt melk (=de koe moet kalven) (Epers)
- de koei lupte en ze viel um (=de koe liep en ze viel) (Brabants)
- de koei zit vol (=de koe is zwanger) (Melseels)
- de koo of de geit òmtúúre (tuieren aan een paal) (=de koe of de geit verplaatsen naar een ander gedeelte van de weide) (Steins)
- De kow geit kaave (=de koe moet baren) (Nuths)
- de lócht is aan ‘t ujere (=er komt regen aan (ujere: wanneer de uier van een koe vol begint te raken, voordat de koe gekalfd heeft)) (Heitsers)
- Dekoei lieparteviel (=de koe liep hard en viel) (Bergs)
- èn akse sjiete (=de koe met de horens vatten) (Munsterbilzen - Minsters)
- en toen sjaet de koe en neep ze ‘t gaat toe (=een einde aan het verhaal breien als je niets anders meer weet te zeggen) (Heitsers)
- hae streepde zen mauwe op (=de boer nam de koe bij de horens) (Munsterbilzen - Minsters)
- It is de boer allike folle of de kou skiet of de bolle (=Het maakt de boer niet uit of de koe schijt of de stier) (Fries)
- mit de koe noa de bolle (=met de koe naar de stier) (Lutters)
- mit de koe noar de bolle (=met de koe naar de stier) (Sallands)
- sjuus de mèlk, anges is de os zoeë good as de koe (=er zit bijna geen verschil tussen die zaken) (Heitsers)
- tis dao dat de koe geboendn ligt (=dat is de oplossing van het probleem) (kortemarks)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
