207 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `ur`
- een bek als een hooischuur hebben (=een grote mond hebben)
- een beurt krijgen (=onderhanden genomen worden)
- een gehuurd paard en eigen sporen maken korte mijlen (=eigen bezit beschadigt men minder dan gekregen of gehuurd bezit)
- een gehuurd paard en eigen sporen maken korte mijlen. (=men is geneigd andermans spullen te misbruiken)
- een gezicht als een oorwurm trekken (=erg ontevreden kijken (omdat er bijv. iets gedaan moet worden))
- een goede beurt geven (=grondig reinigen, grondig aanpakken)
- een goede beurt maken (=iets heel goed doen, een goede indruk maken)
- een goede buur is beter dan een verre vriend (=een goede buur kan je beter helpen dan een verre vriend)
- een ijzer in het vuur hebben (=een plan hebben dat nog onbekend is voor de buitenwereld)
- een jantje-secuur (=iemand die uiterst nauwgezet werkt)
- een Kampersteur (=een domme streek)
- een keel als schuurpapier hebben (=een erg droge keel (keelpijn) hebben)
- een kind om een boodschap sturen. (=niet de juiste persoon iets op laten lossen)
- een mond als een hooischuur (=een grote of erg brutale mond)
- een morse muur is snel afgebroken (=een slechte zaak gaat niet lang mee)
- een muur van onbegrip (=een hardnekkig gebrek aan begrip)
- een muurbloempje zijn (=stil en teruggetrokken zijn)
- een nieuwe voordeur krijgen (=gezegd bij het bereiken van een tiende levensjaar, dus 10, 20, 30 etc.)
- een open deur intrappen (=iets doen wat niet nodig is of iets wat al gezegd of gedaan is nog een keer doen)
- een paard met een zachte mond moet men met zachte toom besturen. (=zachtaardige mensen moet men niet streng behandelen)
- een potje te vuur hebben staan (=iets onaangenaams te verwachten hebben)
- een ridder van de droevige figuur (=een sufferd)
- een schurftig paard vreest de roskam (=iemand die aan iets schuldig is, heeft liever niet dat datgeen onderzocht wordt)
- een schurftig paard vreest de roskam. (=wie wat op z`n geweten heeft, is bang voor het onderzoek)
- een schurftig schaap steekt de hele kudde aan (=een slechte persoon in een groep, maakt de hele groep slecht)
- een slecht figuur slaan (=een slechte indruk maken)
- een stadspraatje duurt maar drie dagen. (=mensen vergeten snel)
- een stok achter de deur (=een dreigement om iets gedaan te krijgen)
- een uriasbrief (=een brief waarin een verschrikkelijk bericht staat)
- één uur van onbedachtzaamheid, kan maken dat men jaren schreit (=één moment van onvoorzichtigheid kan verschrikkelijke gevolgen hebben)
- een vaatje zuur bier (=een oude vrijster)
- eerlijk duurt het langst (=een leugen komt op den duur altijd uit, maar de waarheid blijft altijd waar)
- eerst in de boot keur van de riemen (=wie eerst komt, kan eerst kiezen)
- er de hand voor in het vuur steken (=heel zeker weten dat iets zo is)
- er de vingers voor durven opsteken (=iets durven aanvaarden - zijn verantwoordelijkheid durven opnemen)
- er over oordelen als een blinde over de kleuren (=erover oordelen zonder kennis van zaken)
- er zonder kleerscheuren afkomen (=helemaal niets mankeren na een ongeluk)
- ergens een potje te vuur hebben staan (=ergens noch wat zeer ongunstigs te verwachten hebben)
- geen rook zonder vuur (=er wordt niet over gepraat of er is wel iets van waar)
- geen turf hoog zijn (=erg klein zijn, erg teleurgesteld zijn)
- gekken en dwazen schrijven hun namen op deuren en glazen (=dwazen doen gekke dingen)
- geloof nooit iemand die in de ene hand water en de andere hand vuur draagt (=wees niet lichtgelovig, niet iedereen is het vertrouwen waard)
- goede raad is duur (=bijna te moeilijk om raad te kunnen geven)
- goedkoop is duurkoop (=iets goedkoops kan later kosten veroorzaken, bijvoorbeeld door slechte werking, reparaties of onderhoud)
- grote vissen scheuren het net (=hooggeplaatste personen worden niet zo gemakkelijk gestraft)
- had je me gisteren gehuurd dan was ik vandaag je knecht geweest (=je moet zo niet commanderen - dat doe ik gewoon niet!)
- het gras is altijd groener bij de buren (=er is altijd iets te vinden om jaloers op te zijn)
- het grootste mirakel duurt maar drie dagen. (=mensen vergeten snel)
- het huisje bij het schuurtje houden/laten (=geen onnodige uitgaven doen)
- het is er haardje bij schuurtje (=het is er klein, dicht op elkaar)
190 betekenissen bevatten `ur`
- een ongeluk komt te paard en gaat te voet (=een ongeluk is snel gebeurd, maar de gevolgen slepen lang aan)
- als een donderslag bij heldere hemel (=een onverwachte gebeurtenis, die een grote schok teweeg brengt)
- één zwaluw maakt nog geen zomer (=één positieve gebeurtenis betekent niet dat alle problemen opgelost zijn.)
- in troebel water vissen (=een profiteur zijn)
- de vierschaar spannen. (=een rechtzitting houden. (vierschaar = middeleeuws gerechtelijk bestuur))
- zo rood als een kreeft (=een rode kleur hebben. (kreeft wordt knalrood tijdens het koken))
- het is monnikenwerk (=een saaie, harde, langdurige taak)
- met het verkeerde been uit bed stappen (=een slecht humeur hebben)
- de muts stond hem scheef. (=een slecht humeur hebben)
- de muts zich verkeerd staan (=een slecht humeur hebben)
- slecht gemutst zijn (=een slecht humeur hebben)
- het verkorven hebben (=een slechte beurt gemaakt hebben bij iemand)
- rosse buurt (=een slechte buurt (buurt met prostitutie))
- vegen met de spons van blanus (=een teleurstelling ondervinden)
- op een volle buik staat een vrolijk hoofd. (=een volle buik brengt een blij en tevreden humeur.)
- teken aan de wand (=een waarschuwing dat er iets gaat gebeuren)
- door de molen halen (=een zeer uitgebreide procedure doen ondergaan)
- een gehuurd paard en eigen sporen maken korte mijlen (=eigen bezit beschadigt men minder dan gekregen of gehuurd bezit)
- elk waarom heeft zijn daarom (=elke gebeurtenis heeft een oorzaak)
- de beer is los (=er gebeurt opeens van alles; er ontstaat ruzie of paniek)
- doorgestoken kaart (=er is heel duidelijk iets mis! Hier is getracht om iemand te laten geloven dat er bij toeval iets gebeurt, terwijl het in feite van tevoren gearrangeerd is)
- er is meer dan de molen in het woud omgegaan (=er is iets bijzonders gebeurd)
- eruit zien om door een ringetje te halen (=er keurig uitzien)
- er op zitten zweten (=er moeizaam of langdurig aan werken)
- de pee in hebben (=erg gehumeurd zijn)
- geen turf hoog zijn (=erg klein zijn, erg teleurgesteld zijn)
- bij schering en inslag gebeuren (=erg vaak gebeuren)
- gehuisd en gehoofd zijn (=gegoede burger zijn)
- mooie liedjes duren niet lang (=geluk is van korte duur)
- ter ziele zijn / ter ziele gaan (=gestorven zijn of sterven, ook figuurlijk: iets dat niet meer bestaat of actief is)
- er wordt een erfenis verdeeld. (=gezegd als iets erg lang duurt)
- achterom is kermis (=gezegd als voorlangs niet de voorkeur heeft)
- een vette bek halen. (=goed eten, vooral frituur)
- je zegel aan iets hechten (=goedkeuring of toestemming ergens aan geven)
- door merg en been gaan (=hartverscheurend zijn)
- op de letter (=heel nauwkeurig uitgesproken)
- het oude liedje (=het al zo vaak gebeurde of gezegde)
- de dood wil een oorzaak hebben. (=het is belangrijk onm te weten waarom iets gebeurt)
- beter laat dan nooit (=het is beter dat iets een beetje te laat komt, dan dat het nooit gebeurt)
- het kainsmerk aan zijn voorhoofd dragen (=het is op zijn gezicht te lezen dat hij een schurk is)
- het moet zo tussen neus en lippen gebeuren (=het moet bijna ongemerkt gebeuren)
- het oog van de meester maakt het paard vet (=het werk gebeurt beter als de baas toezicht houdt)
- het water is veel te diep (=hij durft het niet aan)
- zijn pruik staat scheef (=hij is slecht gehumeurd)
- de drie h s meegeven (=iemand (zo mogelijk definitief) wegsturen)
- iemand het vierkante gat wijzen (=iemand de deur wijzen, wegsturen)
- iemand de rekening presenteren (=iemand de kosten ten laste brengen (ook figuurlijk))
- een paard, dat voor de tweede keer de sprong niet neemt, neemt hem ook voor de derde keer niet. (=iemand die al twee keer geen beslissing durft te nemen, komt nooit tot een besluit)
- een brutaal mens heeft de halve wereld (=iemand die wat durft te zeggen krijgt het meestal wel voor elkaar)
- een held op sokken (=iemand die zich dapper voordoet, maar in werkelijkheid niets durft. Een bangerik)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
