3 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `voor je`
- als je alles van tevoren weet, ga je liggen voor je valt (=het heeft geen zin zich na afloop te beklagen over gebrek aan voorkennis. (Meestal in antwoord op klachten als `Als ik dat van tevoren geweten had.`))
- een plaat voor je hoofd hebben (=kortzichtig zijn, niet open staan voor de omgeving)
- eieren voor je geld kiezen (=met minder genoegen nemen dan men eerder wilde)
22 betekenissen bevatten `voor je`
- je woorden worden weer thuisgebracht. (=als je iets negatiefs zegt kan dat leiden tot negatieve gevolgen voor jezelf)
- die in het voorjaar niet zaait, in het najaar niet maait. (=als je jong bent moet je sparen voor je eigen oude dag)
- zwijgen en denken zal niemand krenken. (=denk na voor je iets zegt wat pijn kan doen)
- wie schrijft, die blijft. (=documenteer alles goed voor je eigen bestwil)
- het laken door het oog van de schaar halen. (=een deel voor jezelf houden.)
- een te grote broek aantrekken (=een doel stellen waarvoor je niet de benodigde middelen hebt)
- haring in het land, dokter aan de kant (=haring eten is zeer gezond; haring is zelfs één van de beste vissen voor je gezondheid)
- een kale kip kan nog leggen (=iemand die niets heeft, kan nog voor je werken)
- de dorsende os zult gij niet muilbanden (=iemand die voor je werkt moet je goed behandelen)
- iemand in het gareel slaan (=iemand dwingen voor je te werken, iemand aan het werk zetten)
- ik help je dat wensen (=ik hoop het wel voor je!)
- je laatste hemd aan hebben (=je hebt iets fout gedaan en er zal wat voor je zwaaien)
- je bedje is gespreid (=je komt in een situatie terecht waarin alles al voor je geregeld is)
- je mening niet onder stoelen of banken steken (=je mening niet verbergen, openlijk voor je standpunten uit durven komen, bij voorbeeld van afkeuring van iets)
- lachen is het beste medicijn (=lachen is goed voor je gezondheid.)
- iets door het oog van de schaar halen (=materiaal van op het werk voor jezelf houden / Jezelf oneerlijk zaken toe-eigenen)
- uit de pot van Egypte eten (=nog thuis eten bij de ouders die voor je zorgen)
- uit de kast komen (=voor je [seksuele] geaardheid uitkomen)
- je eigen stoep vegen. (=voor jezelf opkomen.)
- op eigen benen staan (=voor jezelf zorgen; geen hulp nodig hebben)
- in nood leert men zijn vrienden kennen (=wanneer men in de problemen zit wordt duidelijk welke vrienden daadwerkelijk iets voor je willen betekenen)
- wie tot een penning geboren is kan tot geen stuiver komen (=wat het lot voor je in petto heeft kan je niet ontlopen)
50 dialectgezegden bevatten `voor je`
- 'n slag voor je harses (=Draai voor je oren) (Termeis)
- aarde gij wir posjus ghe-te? (=waar kwam je voor je werk zo laat vandaan?) (Oudenbosch)
- As 't einen hónd waas, hat te dich al lang gebete (=Je kijkt erover heen, maar het staat vlak voor je) (Venloos)
- As je ut over de duivel heb trap ie m op zijn steert. (=we hebben het net over je (als je het over iemand hebt en plotsklaps staat hij / zij voor je) (Utrechts)
- aste zelf biëls hoesset zenen hond nie te kommendiëre (=hou je bevelen voor je zelf) (Bilzers)
- attet menen hond wos, hochter dich al gebiëte (=kijk eens wat beter, het ligt voor je voeten!) (Munsterbilzen - Minsters)
- Attet nen hond wor hochter dich allang gebiëte (=Het ligt voor je neus en je ziet het niet) (Bilzers)
- awas pakean, tjet baroe (=pas op voor je kleren, pas geverfd.) (Marine jargon (veelal Maleis))
- Azzen fullem. (=Iets onverwachts, dat zich voor je ogen afspeelt.) (Zaans)
- blad vo je neuze blad vo je gat (=deur voor je neus toegooien) (Brugs)
- dan lupter op kepot (=dan zie je het voor je liggen / staan) (Geldrops)
- de gebrojë dauvë vallë nie auttë loch (=je moet werken voor je kost) (Munsterbilzen - Minsters)
- de gebroje hinne valle nie autte loch (=doe maar wat voor je kost) (Munsterbilzen - Minsters)
- de gees nog baeter mèt zën fëmiele waandële, dan tërmèt te haandële (=doe nooit zaken voor je familie) (Munsterbilzen - Minsters)
- de kons nog zën heil laeve dreeme van de vroo van zën dreeme (=trouw nooit voor je 40 bent!) (Munsterbilzen - Minsters)
- De maustig naut autkleje vür daste gees sloëpe (=Geef nooit alles weg voor je sterft) (Bilzers)
- de roav'm zall'n dij gien stuut breng'n (=je moet wat doen voor je geld) (Westerkwartiers)
- Dig menteneren. (WT) (=voor je zelf opkomen) (Mechels (NL))
- drae zen toeng twei kër rond eiste get zèks (=bezint voor je begint) (Munsterbilzen - Minsters)
- Een dajakker gevu. (Dajakkers waren koppensnellers) (=Een klap voor je kop geven) (Utrechts)
- een heis voor je tote (=een klap in je gezicht) (Flakkees)
- Een paar luppen voor je smoel krijgen (=Een paar klappen in het gezicht krijgen) (Bargoens)
- een spetter voor je broodmole (=een klap voor jouw gezicht krijgen) (Rotterdams)
- Een stuiter voor je harses (=Een klap voor je kop) (Dordts)
- fayanoia (=jammer voor je) (Amsterdamse straattaal)
- gien olle schoen'n votsmiet'n veur je nije'n hemm'n (=niets ouds wegdoen voor je iets nieuws hebt) (Westerkwartiers)
- haat zën waffël ùmér tau, aanës kraajgste ën goej waffel op ze bakkës (=zwijg nu voor je een slag tegen je kop krijgt) (Munsterbilzen - Minsters)
- hëbstë zën eege al ës goed bëkiek (=keer voor je eigen deur !) (Munsterbilzen - Minsters)
- huuve truuk, ich sjtoek nit mië (=ik kom niet meer voor je op, betaal niet meer) (Heerlens)
- ich zal éne vür dich baeë (=ik duim voor je) (Munsterbilzen - Minsters)
- Je kunt het/dat (wel) op je buik schrijven/ Ik kan het /dat wel op mijn buik schrijven / (=Je kunt het vergeten / vergeet het maar / ergens naast grijpen. (bijv als je iets wilt kopen en dat net voor je neus weg is ) / pech hebben) (Utrechts)
- jezus zaag tiëge zën dissiepële : wae gene vulo hèt, moet mér te voet aoftriepële (=en nu ga je voor je straf maar tevoet) (Munsterbilzen - Minsters)
- kaer zenen eege stal aut (=keer voor je eigen deur) (Munsterbilzen - Minsters)
- kie voh je (=Kijk voor je) (Renkums)
- Klap voor je kanis, Heis voor je treiter, Beuk op je porum (=klap voor je kop) (Amsterdams)
- kleen ieëzels zin slim, mèr graute ieëzels trauwe (=trouw niet voor je 40 bent) (Munsterbilzen - Minsters)
- knal voor je harses (=klap voor je hoofd) (Westlands)
- meine, bescheêt t'r zich eine (=iets zeker weten voor je het zegt) (Weerts)
- Menteneer zich mer (=Opkomen voor je zelf) (Eys)
- Meugdet ni, legt er auve kop dan ma bau (=Een bord voor je kop) (Mechels (BE))
- Mojjé (=Moet je een klap voor je hoofd?) (Arnhems)
- Mot je 'n aai voâh je braudmaulûh? (=wil je een klap voor je kop?) (Haags)
- must dien hasses houwe, anders krijst een kwababber op dien taat
'taat'? of hassus? (=hou je stil, anders krijg je een klap voor je kop) (Leewarders)
- nen dzjoef op eu muule (=een klap voor je bek) (Gents)
- oewe kant keijere (=voor je zelf opkomen) (Boakels)
- Op de pof leven / op de lat / ze kopen alles op de lat. ( vroeger werd je rekening met krijt op een lat geschreven met je naam erbij (bij de winkeliers) (=Alles kopen op afbetaling / schulden maken voor je dagelijks bestaan) (Utrechts)
- prakkesiër nie te viël ofte kraajgs nog koppaajn (=nadenken is slecht voor je gezondheid) (Munsterbilzen - Minsters)
- roepper mér nie te hel op (=voor je het weet gebeurt het nog eens) (Bilzers)
- sit op peerd en zuikt er naor (=zoeken naar iets terwijl het voor je neus ligt) (Gronings)
- stoët doë mér nie vër te springe (=kijk maar goed uit voor je die beslissing neemt) (Munsterbilzen - Minsters)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
