13 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `je me`
- als je alles van tevoren wist, dan kwam je met een dubbeltje de wereld rond (=het heeft geen zin zich na afloop te beklagen over gebrek aan voorkennis. (Meestal in antwoord op klachten als `Als ik dat van tevoren geweten had.`))
- een appeltje met iemand te schillen hebben (=nog een vervelend onderwerp met iemand te bepraten hebben)
- een eitje met iemand te pellen hebben (=hetzelfde als: een appeltje met iemand te schillen hebben. Nog iets met iemand moeten oplossen.)
- een graantje meepikken (=meeprofiteren)
- een loopje met iemand nemen (=zich weinig van iemand aantrekken (die de leiding heeft))
- had je me gisteren gehuurd dan was ik vandaag je knecht geweest (=je moet zo niet commanderen - dat doe ik gewoon niet!)
- je meester gevonden hebben (=iemand gevonden hebben die beter is, het beter doet)
- je mening niet onder stoelen of banken steken (=je mening niet verbergen, openlijk voor je standpunten uit durven komen, bij voorbeeld van afkeuring van iets)
- je met de borst op iets toeleggen (=iets erg vlijtig beoefenen)
- je met hand en tand verzetten (=je heftig verzetten en er alles aan doen om het niet te laten doorgaan)
- je met iemand meten (=met iemand wedijveren)
- platvis eet je met de ramen open en rondvis met de ramen dicht (=m.a.w. platvis is een zomervis en rondvis is in de winter op z`n best)
- zo lang aardappels poten als je mest hebt (=met iets zo lang mogelijk doorgaan)
17 betekenissen bevatten `je me`
- alle havens schutten wind (=als je meedoet deel je mee in de winsten)
- veel varkens maken de spoeling dun (=als je met veel bent, moet je ook met veel delen)
- gereed geld dingt scherp. (=als je meteen betaalt gaat de verkoop sneller)
- ons kent ons (=betrekkelijk afgesloten clubje mensen dat onderling de zaken regelt)
- dat is iemand met een gebruiksaanwijzing (=dat is iemand waarvan je weet hoe je met diegene om moet gaan)
- men vangt meer vliegen met honing/stroop dan met azijn (=door vriendelijk te zijn bereik je meer bij iemand dan met lelijke woorden)
- goed je mondje kunnen roeren (=er goed voor zorgen dat je mening wordt gehoord)
- geen hart in het lijf hebben (=geen greintje medelijden kennen)
- een eitje met iemand te pellen hebben (=hetzelfde als: een appeltje met iemand te schillen hebben. Nog iets met iemand moeten oplossen.)
- wie eten wil moet de kok niet beledigen. (=hou je meerdere te vriend.)
- je mening niet onder stoelen of banken steken (=je mening niet verbergen, openlijk voor je standpunten uit durven komen, bij voorbeeld van afkeuring van iets)
- iets op de hals halen (=je met een probleem laten opzadelen)
- je licht niet onder de korenmaat zetten (=meespreken, je mening geven en laten merken dat je er iets van weet)
- na wat gepimpel, is de geest wat simpel (=na wat te hebben gedronken ben je meestal niet meer helder van geest)
- een hond is stout op zijn eigen dam. (=op bekend terrein durf je meer)
- Aken en Keulen zijn niet op één dag gebouwd (=voor een uitgebreide klus heb je meer tijd nodig)
- lust je nog peultjes (=wat zeg je me daarvan!)
50 dialectgezegden bevatten `je me`
- a sloade mae duuëd (=al sla je me dood) (Wichels)
- aateréén geeste mich nog nimei kinne (=binnenkort ga je me nog niet meer herkennen) (Munsterbilzen - Minsters)
- ai j jacht ei dank je me (=haast) (Zeeuws)
- Allee, jong? - Allijong? (=Wat zeg je me nou?) (Hulsters (NL))
- amaaj men klak (=wat zeg je me nu?) (Bilzers)
- amaaj mën klak ! (=wat zeg je me nu) (Munsterbilzen - Minsters)
- Amai maan klak (=Wat zeg je me nu) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- amai minne frak; kust nô min kloûten (=wat heb je me daar? wat gebeurt daar zeg?) (Sint-Niklaas)
- amaj mne frak (=wat zeg je me daarvan) (Lichtervelds)
- au gae, wa zegde mae nau (=wat zeg je me nou) (Wichels)
- Bende gij doof ofzo? (=Kun je me niet verstaan?) (brabants)
- break mich de maul nie oeëpe (=als je me verplicht te antwoorden, ben ik nog niet zo zeker van de gevolgen) (Munsterbilzen - Minsters)
- da lapste mich nimei (=dat doe je me niet meer aan) (Munsterbilzen - Minsters)
- das e woët van ne kilo (u) (=daar zeg je me wat) (Bilzers)
- das gene kal, dat zèkstë toch nie (=wat zeg je me nu) (Munsterbilzen - Minsters)
- de bekieks mich nog erger dan ën koe wo noë den traajn kiek (=bekijk me zo niet alsof je me niet gelooft) (Munsterbilzen - Minsters)
- de moes nen aaën aop geen maule leire trèkke (=dat hoef je me niet diets te maken) (Munsterbilzen - Minsters)
- deeste dat effe (kes) vër mich (=wil je me helpen) (Munsterbilzen - Minsters)
- doede gij da evekus vor mijn? (=wil je me even helpen?) (Oudenbosch)
- doeë gon der twelf van èn e dozijn en dattein èn e bèssëlke (=wat je me nu vertelt, betekent ook niet veel) (Munsterbilzen - Minsters)
- doeë heir ich tic (=nu sta je me eindelijk aan) (Munsterbilzen - Minsters)
- Es te miech neet geluifs, dan maak iech diech get anges wies. (=als je me niet geloofd, dan maak ik je wat anders wijs.) (Boorsems)
- geudder mich no gerust lutte (=ga je me nu gerust laten) (Heusdens)
- haese nag wöärd! (=wat zeg je me daarvan?! (heb je nog woorden!)) (Tegels)
- heb ich get van dich aon? (=wat sta je me daar te begapen?) (Munsterbilzen - Minsters)
- hëb ich mësjins get van dich aon (=wat bekijk je me zo) (Munsterbilzen - Minsters)
- heb ich mësjuns get van dich aon (=waarom bekijk je me zo) (Bilzers)
- Hedde gij stront in oew oren (=Versta je me niet) (Brabants )
- hüb ich get vandech aon? (=wat sta je me zo te bezien?) (Bilzers)
- ich daar mene mond nie riere, ofte zits opmech (=als ik wat zeg, begin je me al aan te vallen) (Bilzers)
- Jè mé Sin Oar (=hij is gestorven) (Kortrijks)
- jê mê zin oar (=hij is overleden) (Kortrijks)
- Kist mie eem helpen? (=Kan je me even helpen?) (Gronings)
- kust na mijne frak! (=wat heb je me daar!) (Bornems)
- kust nô minnen frak (=wat heb je me daar?) (Sint-Niklaas)
- lêk toch nau men dum (=wat je me nu vertelt!) (Munsterbilzen - Minsters)
- Mot je me portemonnee ook hebbe (=Als iemand iets van je wil hebben) (Rotterdams)
- nou schit mich een ei (=wat heb je me nu) (Neerpelts)
- ooorrrr je me nie!! (=niet willen luisteren) (Zeeuws)
- santé mijn ratse (=wat je me nou zegt) (Lovendegems)
- vër zoeweinig geld maus te mich van toere ës koeëme umdraeë èn de zon (=als je zo weinig betaalt, mag je me soms eens komen op een andere zijde draaien als ik op vakantie ben) (Munsterbilzen - Minsters)
- Wa kiekte! Heb ik wa van oe àn!? (=Wat wil je? Waarom kijk je me zo aan!?) (Helenaveens)
- wa vingste mèr ammel aon ! (=wat steek je me allemaal uit!) (Munsterbilzen - Minsters)
- Wat doe je bê me? (=Wat maak je me nou?) (Schevenings)
- Wat flik je me nou (=Wat doe je nou) (Utrechts)
- Wat zeg je me vandaag (=Wat gaan we doen) (Rotterdamse straattaal)
- Wè makte gij nou klaor? (=wat maak je me nu?) (Bosch)
- wè mòkte me naa tòch! (=wat lever je me nu toch!) (Tilburgs)
- wo zek dje mich noo (=wat zeg je me nu) (St Huibrechts-Herns)
- wor zijn! (=wat zeg je me nu!) (`t-Heikes)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen