60 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `ijken`
- achter de coulissen kijken (=de echte toestand zien (ontdekken))
- achter de schermen kijken (=kijken waar men normaal niet kan of mag kijken)
- appels met peren vergelijken (=twee totaal verschillende dingen vergelijken)
- de één mag een paard stelen, de ander mag niet over het hek kijken. (=sommigen mogen alles, anderen mogen niets)
- de hand over zijn hart strijken (=voor één keer toestaan)
- de kat uit de boom kijken (=een afwachtende houding aannemen)
- de kunst afkijken. (=leren door te observeren.)
- de ooievaar nakijken (=tijd verdoen)
- de plooien glad strijken (=de ruzie bijleggen)
- de vlag strijken (=het opgeven)
- de vlag voor iemand strijken (=voor iemand onderdoen, zijn meerdere erkennen)
- de zaak nog eens aankijken (=nog even afwachten)
- door een donkere bril bekijken (=op een pessimistische manier bekijken)
- door het hennepen venster kijken (=opgehangen worden)
- een gegeven paard mag men niet in de bek kijken. (=als men een geschenk krijgt, dan moet men niet zoeken of er hier of daar wat aan mankeert.)
- een vaantje strijken (=flauw vallen, sterven, het opgeven)
- er is geen zalf aan te strijken (=ergens niets aan kunnen doen of geen enkel zinvol advies mogelijk voor iemand)
- er naar uitkijken als de pastoor naar het geld in het kerkenzakje (=iets vol verwachting tegemoet zien)
- geen duimbreed wijken (=niet toegeven of toegeven aan druk.)
- geen handbreed wijken (=niet opzij gaan, nooit bang is)
- geen strobreed wijken (=niets toegeven of niet van mening veranderen)
- geen voetbreed wijken (=hard op zijn standpunt blijven)
- het nakijken hebben (=te laat in actie zijn gekomen, een ander was je voor)
- het zeil strijken (=het opgeven / flauw vallen / van iemand verliezen)
- iemand het nakijken geven (=iemand verslaan of achterlaten.)
- iemand met de nek aankijken (=iemand minachten of negeren.)
- iemand met schele/scheve ogen aankijken (=iemand afgunstig bekijken)
- iemand onder de kin strijken (=vriendelijke of vleiende dingen tegen iemand zeggen)
- iemand op de vingers kijken (=steeds kijken wat iemand doet, en of die het goed doet)
- iemand op iets aankijken (=over een eigenschap of daad van iemand niet tevreden zijn)
- iets met argusogen bekijken (=iets wantrouwend bekijken. Iets nauwlettend in de gaten houden)
- je in de kaart laten kijken (=meestal onopzettelijk een ander inzicht geven in je bedoelingen)
- je moet een gegeven paard niet in de mond kijken (=je moet niet te kritisch zijn over cadeaus, of koopjes)
- je ogen uitkijken (=erg verbaasd of nieuwsgierig staan kijken)
- kijken als een hard geschilde aardappel (=bleek zien)
- kijken als een schelvis (=lodderig, dom of onbetrouwbaar kijken)
- kijken als een snoek op zolder (=zeer verbaasd zijn)
- kijken als Jonas in de walvis (=benauwd kijken)
- kijken alsof hij zijn laatste oortje versnoept heeft (=heel ongelukkig kijken)
- kijken alsof je een geest ziet (=verbaasd of geschrokken kijken.)
- kijken hoe de hazen lopen (=voorzichtig te werk gaan, eerst afwachten hoe de verhoudingen blijken te liggen)
- kijken of men het in Keulen hoort donderen (=heel erg verbaasd kijken)
- kijken of men water ziet branden (=heel erg verbaasd kijken)
- koffiedik kijken (=trachten het onbekende te kennen (de toekomst))
- met de winst strijken. (=winnen)
- met een kennersblik bekijken (=met kennis van zaken beoordelen)
- naar iets mogen kijken (=van iets moeten afblijven)
- niet verder zien/kijken dan je neus lang is (=niet goed nadenken wat de gevolgen van iets zijn)
- op de vingers kijken (=(Op een vervelende manier) scherp toezien hoe iemand iets doet, zodat elke fout direct opgemerkt wordt)
- op elkaar lijken als het ene ei op het andere (=goed op elkaar lijken)
53 betekenissen bevatten `ijken`
- fiolen van toorn over iemand uitstorten (=aan iemand duidelijk laten blijken dat je kwaad op diegene bent)
- na gedane arbeid is het goed rusten (=als een klus geklaard is kan men er tevreden op terug kijken)
- in ogenschouw nemen (=bekijken)
- kijken als Jonas in de walvis (=benauwd kijken)
- de lakense bril erbij opzetten (=bijzonder scherp toekijken)
- primus inter pares (=de beste onder zijns gelijken)
- de dingen op hun kop zetten (=de dingen verkeerd of omgekeerd bekijken)
- de regen schuwen en in de sloot vallen (=door iets onaangenaams te ontwijken in nog groter problemen komen)
- een gezicht als een oorwurm trekken (=erg ontevreden kijken (omdat er bijv. iets gedaan moet worden))
- op dezelfde leest geschoeid zijn (=erg op elkaar lijken)
- je ogen uitkijken (=erg verbaasd of nieuwsgierig staan kijken)
- geen poot aan de grond kunnen krijgen (=geen schijn van kans blijken te hebben)
- op elkaar lijken als het ene ei op het andere (=goed op elkaar lijken)
- uit de doppen kijken (=goed uitkijken)
- kijken of men water ziet branden (=heel erg verbaasd kijken)
- kijken of men het in Keulen hoort donderen (=heel erg verbaasd kijken)
- kijken alsof hij zijn laatste oortje versnoept heeft (=heel ongelukkig kijken)
- wie wat bewaart, die heeft wat (=het bewaren van zaken kan op lange termijn voordelig blijken te zijn)
- het mes snijdt aan twee kanten (=het levert dubbel voordeel op (NL.) Er zijn niet alleen voordelen aan verbonden, je kan eender wat vanuit verschillende en zelfs tegengestelde standpunten bekijken (BE).)
- wie met de duivel uit één schotel wil eten, moet een lange lepel hebben. (=het valt niet mee iemand te bedriegen, die er zelf bedrieglijke parktijken op na houdt.)
- geen oud wijf bleef aan het spinnewiel (=iedereen kwam kijken)
- iemand met schele/scheve ogen aankijken (=iemand afgunstig bekijken)
- iemand blij maken met een dode mus (=iemand iets goeds in het vooruitzicht stellen, dat uiteindelijk waardeloos zal blijken te zijn)
- iets op de keper beschouwen (=iets nauwkeurig bekijken)
- elke medaille heeft een keerzijde (=iets van twee kanten bekijken, aan iedere zaak zitten twee kanten, vaak een positieve en minder positieve kant)
- de voet dwars zetten (=iets verhinderen of bemoeilijken)
- iets met argusogen bekijken (=iets wantrouwend bekijken. Iets nauwlettend in de gaten houden)
- kleine potjes hebben grote oren (=je moet uitkijken met wat je zegt als er kinderen bij zijn)
- je aan een ander spiegelen (=je vergelijken met een ander)
- tel uit je winst (=kijken en doen waar je het meeste voordeel bij hebt, `zie je wel!`)
- de balans opmaken (=kijken hoe iets verlopen is; nagaan of je ergens voordeel of nadeel van hebt gehad)
- achter de schermen kijken (=kijken waar men normaal niet kan of mag kijken)
- de appel smaakt bomig. (=kinderen lijken op hun ouders.)
- de appel valt niet ver van de stam/boom (=kinderen lijken vaak op de ouders)
- snotterige veulens worden de gladste paarden. (=kwajongens die nergens voor lijken te deugen, worden vaak flinke mannen)
- er lucht aan geven (=laten blijken)
- kijken als een schelvis (=lodderig, dom of onbetrouwbaar kijken)
- lachende monden, bijtende honden. (=mensen die vriendelijk of aardig lijken, kunnen in werkelijkheid kwade bedoelingen hebben)
- er een punt aan kletsen (=met een praatje vergoelijken)
- iets dat krom is recht proberen te praten (=met praten proberen een fout iets goeds te laten lijken)
- onder de loupe nemen (=nader bekijken, aandachtig bestuderen)
- iets door een gekleurde bril zien (=op een bevooroordeelde manier naar de zaak kijken)
- door een donkere bril bekijken (=op een pessimistische manier bekijken)
- op elkaar lijken als twee druppels water (=precies op elkaar lijken)
- iemand op de vingers kijken (=steeds kijken wat iemand doet, en of die het goed doet)
- uit iemands aangezicht gesneden zijn (=sterk op iemand lijken)
- je blind staren op (=te veel naar één eigenschap kijken)
- zuinig kijken (=teleurgesteld of verdrietig kijken)
- appels met peren vergelijken (=twee totaal verschillende dingen vergelijken)
- kijken alsof je een geest ziet (=verbaasd of geschrokken kijken.)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
