26 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `iemand in`
- bij iemand in het krijt staan (=aan iemand iets schuldig zijn)
- gebraden duiven vliegen niemand in de mond (=je krijgt niets zomaar (zonder er enige moeite voor te doen))
- iemand in de arm nemen (=iemand de hulp vragen om te ondersteunen)
- iemand in de boot nemen (=met iemand een grap uithalen)
- iemand in de buik straffen. (=als straf geen eten geven.)
- iemand in de kaart spelen (=iemand onbewust helpen)
- iemand in de luren leggen (=iemand bedriegen of misbruiken)
- iemand in de maling nemen (=iemand voor de gek houden)
- iemand in de ogen schijnen (=iemand hinderen)
- iemand in de ogen steken (=iemand ergeren)
- iemand in de tang nemen (=iemand zo vasthouden dat hij of zij niet kan ontsnappen. / Iemand in zijn macht hebben)
- iemand in de wielen rijden (=iemand tegenwerken om te zorgen dat het mis gaat)
- iemand in het gareel slaan (=iemand dwingen voor je te werken, iemand aan het werk zetten)
- iemand in het naadgaren komen (=iemand erg hinderen)
- iemand in het ooitje nemen (=met iemand een grap uithalen of voor de gek houden)
- iemand in het zadel helpen (=iemand aan een (goede) functie/positie helpen)
- iemand in het zeer tasten (=bij iemand de gevoelige plek raken)
- iemand in het zonnetje zetten (=iemand op positieve wijze aandacht geven, iemand eer bewijzen)
- iemand in zijn eigen sop gaar laten koken (=iemand aan zijn lot overlaten (iemand die iets niet goed gedaan heeft))
- iemand in zijn eigen vet gaar laten smoren (=iemand die iets misdaan heeft aan zijn lot overlaten)
- iemand in zijn kielwater zeilen (=iemand op de hielen volgen)
- iets of iemand in de peiling hebben (=iets of iemand begrijpen)
- iets/iemand in de gaten hebben/krijgen (=doorkrijgen hoe dingen in elkaar steken of zicht houden op de situatie)
- met iemand in aanvaring komen (=ruzie of problemen met iemand krijgen)
- met iemand in zee gaan (=met iemand een samenwerking beginnen)
- voor iemand in het krijt treden (=iemand helpen en verdedigen)
13 betekenissen bevatten `iemand in`
- de kust is veilig (=alles is in orde - er is niemand in de buurt)
- iemand de hand boven het hoofd houden (=iemand in bescherming nemen)
- iemand iets onder de roos vertellen (=iemand in het geheim iets meedelen)
- iemand onder de duim houden (=iemand in je macht hebben, iemand de baas zijn)
- het iemand warm maken (=iemand in moeilijkheden brengen)
- de strop om de hals doen (=iemand in uiterste problemen brengen)
- de kat bij de melk zetten (=iemand in verleiding brengen)
- de kat bij het spek zetten (=iemand in verleiding brengen)
- iemand aan zijn angel krijgen (=iemand in zijn macht krijgen)
- iemand de ogen openen (=iemand inzicht geven in iets wat diegene nog niet doorhad)
- iemand uit het zadel werpen (=iemand wegwerken, iemand in verlegenheid brengen)
- iemand in de tang nemen (=iemand zo vasthouden dat hij of zij niet kan ontsnappen. / iemand in zijn macht hebben)
- leer om leer zijn (=op gelijke manier straffen als de maner waarop iemand in de fout gegaan is)
50 dialectgezegden bevatten `iemand in`
- An’t veurste vassel staon . (=Bij iemand in de gunst staan) (Achterhoeks)
- Beschuutjes voeren (=iemand in de kin knijpen) (Budels)
- Dao heet eemes broeëd inne tes (=Als iemand in een gezelschap een scheet heeft gelaten) (Weerts)
- din giêt met de petatten de koêl in (=verwachting dat iemand in het najaar zal sterven) (Sevenums)
- doe deens baeter väör däör, as väör raam (=uitspraak als iemand in het licht gaat staan) (Heitsers)
- één de haand boov'm de kop holl'n (=iemand in bescherming nemen) (Westerkwartiers)
- één oafkamm'n (=iemand in een kwaad daglicht stellen) (Westerkwartiers)
- één onner de duum hold' n (=iemand in bedwang houden) (Westerkwartiers)
- één op 't rechte spoor zett'n (=iemand in 't gareel helpen) (Westerkwartiers)
- één op ' e hak nemm' n (=iemand in het ootje nemen) (Westerkwartiers)
- één op hand' n droag' n (=iemand in de watten leggen) (Westerkwartiers)
- één op sleeptouw nemm' n (=iemand in de groep meetrekken) (Westerkwartiers)
- eentwie ne loer draojn (=iemand in het ootje nemen) (Kortemarks)
- Einen baer beej emus hebbe staon (=Bij iemand in de schuld staan) (Venloos)
- Emes aan de baom gaon. (=iemand in het ootje nemen.) (Gelaens (Geleens))
- emes in zienen doon (=iemand in zijn hoedanigheid) (Steins)
- Emes vernäöke. (=iemand in het ootje nemen.) (Gelaens (Geleens))
- etwië ne loer droajn (=iemand in het ootje nemen) (Lichtervelds)
- hem in het tjok houden (=iemand in de gaten houden) (Nijmeegs)
- Hij ee dem ne pouter geschilderd (=iemand in de steek laten.) (Bevers)
- hij het 'n kruiwoag'n (=hij wordt door iemand in het zadel geholpen) (Westerkwartiers)
- iech weur heij vervèls (=iemand in de stank zetten (scheet) ) (Mestreechs)
- ieëne kistn (=iemand in de doodskist leggen) (Meers)
- ieënen ba zènne skabernak pakken (=iemand in de hals vastpakken) (Meers)
- Iemaend in elkaor trimmuh (=iemand in elkaar slaan) (Utrechts)
- iemand aan zien löt overloat'n (=iemand in de steek laten) (Westerkwartiers)
- iemand an 'e schandpoal noagel'n (=iemand in het openbaar te kijk zetten) (Westerkwartiers)
- Iemand een aap op de mâh spelde (=iemand in de aap logeren (in de maling nemen) ) (Haags)
- iemand een toert geven (=iemand in het gezicht slaan) (Sint-Niklaas)
- iemand in 't zaat (zout) leië (=iemand bedriegen) (Winksels)
- iemand in plaan loate (=iemand in de steek laten) (Winksels)
- iemand in slaap doen (=iemand bedriegen) (Winksels)
- Iemand klaar in de zeik nemen ! (=iemand in de maling nemen) (Utrechts)
- iemand lotte barste (=iemand in de steek laten) (Waalwijks)
- iemand nen trôk in zij cabine gêven (=iemand in zijn klokkenspel slaan) (Gents)
- iemand op het snotje hebben (=iemand in de gaten houden) (Westfries)
- iemand uet zeun hengsels hoale (=iemand in de war brengen) (Arendonks)
- iemëd én zen botte pisse (en vroëge offet werm ès) (=iemand in de luren leggen) (Munsterbilzen - Minsters)
- iemëd goed traeê (=iemand in het hart raken (trappen)) (Munsterbilzen - Minsters)
- iemëd loempe (=iemand in het ootje nemen) (Munsterbilzen - Minsters)
- iemëd ne stieëk zèttë (=iemand in bedekte termen op zijn tenen trappen) (Munsterbilzen - Minsters)
- iemed van zënen apropo bringe (=iemand in de war brengen) (Munsterbilzen - Minsters)
- iemëd vërniëke (=iemand in het ootje nemen) (Munsterbilzen - Minsters)
- iemes betuttelle (=iemand in de watten leggen) (Mestreechs)
- iemes de hand boëve de kop haate (=iemand in bescherming nemen) (Munsterbilzen - Minsters)
- iemes in zien kebensje griepe (=iemand in de kraag vatten / pakken) (Mestreechs)
- iemes ne kloet aofdraeë (=iemand in de maling nemen) (Munsterbilzen - Minsters)
- iemet ne kloet aftrekke (=iemand in het zak zetten) (Hamonter)
- iemud loaten geweren (=iemand in zijn waarde laten) (Budels)
- iene mit de kop in de zak laoten zitten (=iemand in het ongewisse laten / iemand in eigen sop gaar laten koken) (Giethoorns)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen