13 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `gu`
- de gulden middenweg (houden/bewandelen/verkiezen) (=een tussenstandpunt of tussenoplossing verkiezen)
- de pil vergulden (=iets vervelends op zo vriendelijk mogelijke manier zeggen)
- denkt aleer gij doende zijt en doende denkt dan nog. (guido Gezelle) (=maak een plan alvorens ergens aan te beginnen, en stel tijdens de activiteit het plan bij indien nodig)
- een (modder)figuur slaan (=een belachelijke of domme indruk maken)
- een ridder van de droevige figuur (=een sufferd)
- een slecht figuur slaan (=een slechte indruk maken)
- gunst/winst baart nijd. (=succes leidt tot jaloezie)
- het licht in de ogen niet gunnen (=niets gunnen, er niets van kunnen verdragen)
- iemand het licht in de ogen niet gunnen (=iemand absoluut niet kunnen verdragen)
- iemand het voordeel van de twijfel gunnen (=een onzekere factor voor hem zo gunstig mogelijk laten meetellen)
- iets met argusogen bekijken (=iets wantrouwend bekijken. Iets nauwlettend in de gaten houden)
- kunst baart gunst. (=als je ergens bedreven in bent zijn anderen toegevender en welwillender)
- ongegund brood wordt veel gegeten. (=vaak kan men het niet verdragen dat het een ander beter gaat.)
44 betekenissen bevatten `gu`
- al etende krijgt men trek / honger. (=al etende krijgt men steeds meer trek (ook figuurlijk).)
- als het voeten heeft (=als de omstandigheden gunstig zijn)
- aan het licht brengen (=bekend maken (bijz. van ongunstige dingen))
- aan het licht komen (=bekend worden van ongunstige dingen)
- dat is geen punt. / Daar maken we geen punt van (=dat is geen probleem. / Dat is helemaal geen argument)
- dat raakt kant noch wal (=dat is geen zinnig argument)
- die perzik smaakt naar meer (=dat is gunstig - nog van dat!)
- de boter alleen op zijn koek willen hebben (=de anderen niets gunnen - zelf alles willen hebben)
- een beentje lichten (=doen struikelen (letterlijk of figuurlijk))
- in het gevlij komen (=doen wat iemand graag ziet om in de gunst te komen)
- uit de heup schieten (=een discussie ingaan met een ongenuanceerde argumentatie)
- eet vis, als er vis is. (=een gunstige gelegenheid moet men niet ongebruikt laten voorbijgaan.)
- de bui zien hangen (=een ongunstige situatie aanvoelen voordat deze zich daadwerkelijk voordoet)
- iemand het voordeel van de twijfel gunnen (=een onzekere factor voor hem zo gunstig mogelijk laten meetellen)
- ergens een potje te vuur hebben staan (=ergens noch wat zeer ongunstigs te verwachten hebben)
- met de rug tegen de muur staan (=geen kant op kunnen, hooguit een laatste uitweg)
- ter ziele zijn / ter ziele gaan (=gestorven zijn of sterven, ook figuurlijk: iets dat niet meer bestaat of actief is)
- alle mensen moeten leven (=gun de anderen ook wat)
- dat is koren op zijn molen (=hij zal dat meteen gebruiken als argument voor wat hij toch al wilde)
- iemand met schele/scheve ogen aankijken (=iemand afgunstig bekijken)
- iemand de rekening presenteren (=iemand de kosten ten laste brengen (ook figuurlijk))
- iemand de handen zalven (=iemand een geschenk geven in de hoop een gunst te bekomen)
- iemand met een zwarte kool tekenen (=iemand erg ongunstig voorstellen)
- iemands handen zalven (=iemand iets geven in de hoop een gunst te verkrijgen)
- iemand de brokken in de mond tellen (=iemand iets helemaal niet gunnen)
- nog niet jarig zijn (=iets ongunstigs te verwachten hebben)
- de rijzende/opgaande zon aanbidden (=in de gunst trachten te komen van iemand die succesvol is)
- aan het kortste eind trekken (=in de ongunstigste positie zijn / verliezen)
- geramd zitten (=in een gunstige positie verkeren)
- ten voeten uit (=letterlijk: de volledige gestalte is afgebeeld; figuurlijk: een getrouwe persoonsbeschrijving)
- hoe kaler, hoe royaler. (=mensen met minder geld zijn guller dan mensen met veel geld)
- het maar in het midden laten (=niet argumenteren)
- voor geen geld of goede woorden (tot iets bereid zijn) (=niet bereid zijn tot iets, wat iemand ook ervoor biedt, en welke argumenten iemand ook naar voren brengt)
- het licht in de ogen niet gunnen (=niets gunnen, er niets van kunnen verdragen)
- met Sint Juttemis als de kalveren op het ijs dansen (=nooit (Sint Juttemis valt op 17 augustus, en dan ligt er geen ijs))
- voor de wind is het goed zeilen (=onder gunstige omstandigheden is het gemakkelijker succes te hebben)
- in een slechte huid (=ongezond - iets ongunstigs verwachtend)
- in een slecht vel steken (=ongezond zijn - iets ongunstigs te verwachten hebben)
- met een zwarte kool aangetekend staan (=ongunstig bekend staan)
- geen zo kleine sant of hij wil zijn kaars hebben (=ook de mindere machten moet men gunstig stemmen)
- een oud paard van stal halen. (=oude argumenten opnieuw gebruiken)
- hooien als de zon schijnt (=van de gunstige gelegenheid gebruik maken)
- eten als een wolf. (=veel en gulzig eten.)
- aan dovemans deur kloppen (=vragen terwijl men geen gunstig antwoord hoeft te verwachten)
5 dialectgezegden bevatten `gu`
- as de fluit van van vlissinge gu (=etenstijd) (Helmonds)
- gu mot mee oe poten van m'n jong blijve (=je moet van mijn kind afblijven) (brabants)
- gu zij nun oarige (=Je bent een rare snuiter) (Dongens)
- op ne auwe fiets moete gu ' t leren (=verkering hebben met 'n ouder iemand :) (Astens)
- Vat wa gu lust (=Neem wat je wilt) (eindhovens)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
