40 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `er zij`
- aan de zwabber zijn (=een onbezorgd leventje leiden)
- aan de zwier zijn (=uitgaan, drinken)
- aan het eind van zijn akker zijn (=het geld is op)
- altijd de kwade pier zijn (=altijd als de schuldige aangewezen worden)
- boven water zijn (=alles is bekend geworden of is teruggevonden)
- de hand over zijn hart strijken (=voor één keer toestaan)
- een nul in het cijfer zijn (=niets in te brengen hebben)
- een nummer zijn (=van weinig betekenis zijn of althans zo behandeld worden)
- een zoon van zijn vader zijn (=het karakter van zijn vader hebben)
- er zijn altijd meer zwijgers dan sprekers (=lang niet iedereen komt altijd voor zijn mening uit)
- er zijn buik van vol hebben (=er genoeg van hebben)
- er zijn geen rozen zonder doornen (=bij elk geluk is er ook verdriet)
- er zijn hoed voor afnemen (=er voor in bewondering staan)
- er zijn kapers op de kust (=er zijn er die willen meeprofiteren)
- er zijn maal wel mee kunnen doen (=er wel mee toekomen)
- er zijn meer hondjes die Fikkie heten (=er zijn meer mensen/etc. met dezelfde naam)
- er zijn mond niet aan vuil maken (=er niets over willen zeggen)
- er zijn neus voor optrekken (=zich te goed vinden om iets te doen)
- er zijn pink wel voor willen geven (=iets heel graag willen hebben)
- er zijn tanden inzetten (=vasthoudend zijn, niet snel opgeven)
- er zijn tenten opslaan (=ergens verblijven, zich ergens vestigen)
- er zijn vele wegen die naar Rome leiden (=er zijn meerdere manieren om iets te doen)
- er zijn zinnen op zetten (=iets graag willen hebben)
- geen hoogvlieger zijn (=weinig talent hebben)
- het ei wil wijzer zijn dan de kip (=kinderen willen wijzer zijn dan de ouders)
- iemand onder zijn vleugels nemen (=iemand beschermen of verzorgen)
- iets aan de knikker zijn (=iets niet in orde of aan de hand zijn)
- iets niet over zijn hart kunnen krijgen (=ergens niet toe kunnen komen of ergens op gesteld zijn)
- in het donker zijn alle katten grijs/grauw (=als de situatie niet duidelijk is, zijn de zaken niet goed te beoordelen)
- leer om leer zijn (=op gelijke manier straffen als de maner waarop iemand in de fout gegaan is)
- niet kousjer zijn (=niet deugen)
- onder water zijn (=afwezig zijn)
- onder zijn scepter brengen (=ondergeschikt maken)
- over zijn nek gaan (=overgeven, braken, iets vies vinden)
- over zijn toeren (=ontredderd)
- van de behoudende leer zijn (=conservatief zijn)
- vroeg in de weer zijn (=vroeg aan het werk zijn)
- waar niets is verliest de keizer zijn recht (=van wie niets heeft, kan men niets vorderen)
- wel onder zijn zolen kunnen schrijven (=wel mogen vergeten)
- zo mager zijn als een garnaal (=zeer mager zijn)
39 betekenissen bevatten `er zij`
- Abraham gezien hebben (=50 jaar of ouder zijn)
- het achter de ellebogen hebben (=achterbaks; zonder zijn zelfzuchtige bedoelingen te laten zien)
- goed uit de verf komen (=beter tot uiting komen of succesvoller zijn dan verwacht.)
- primus inter pares (=de beste onder zijns gelijken)
- andermans boeken zijn duister te lezen (=de toestand of bedoelingen van een ander zijn moeilijk in te schatten)
- in de lucht hangen (=dreigen te gebeuren - onzeker zijn)
- goed zijn woord kunnen doen (=een vlotte prater zijn)
- er zijn kapers op de kust (=er zijn er die willen meeprofiteren)
- er zijn meer hondjes die Fikkie heten (=er zijn meer mensen/etc. met dezelfde naam)
- daar zitten nogal wat haken en ogen aan (=er zijn meer problemen dan je op het eerste gezicht zou denken)
- er zijn vele wegen die naar Rome leiden (=er zijn meerdere manieren om iets te doen)
- er is onkruid onder de tarwe (=er zijn minderwaardige goederen (of personen) tussen de betere)
- niet over rozen gaan (=er zijn nogal wat moeilijkheden)
- alle dingen hebben twee handvatten. (=er zijn vaak meerdere manieren zijn om een situatie aan te pakken)
- er behoort meer tot een huishouden dan het zoutvat. (=er zijn veel bijkomende kosten)
- alle wegen leiden naar Rome (=er zijn veel manieren om je doel te bereiken / de uitkomst is altijd hetzelfde)
- vel over been zijn (=erg mager zijn)
- je botten kunnen tellen (=erg mager zijn)
- vast in je schoenen staan (=erg zeker zijn)
- stevig in je schoenen staan (=erg zeker zijn)
- iets hoog opnemen (=ergens zeer gekrenkt over zijn)
- eten uit de korf zonder zorg (=geen zorgen meer hebben over zijn levensonderhoud)
- gehuisd en gehoofd zijn (=gegoede burger zijn)
- van de houvast zijn (=gierig of mager zijn)
- het is volle bak (=het is helemaal uitverkocht; er zijn heel veel mensen)
- het mes snijdt aan twee kanten (=het levert dubbel voordeel op (NL.) er zijn niet alleen voordelen aan verbonden, je kan eender wat vanuit verschillende en zelfs tegengestelde standpunten bekijken (BE).)
- de sigaar zijn (=het slachtoffer zijn / de doodstraf krijgen (een sigaar wordt `onthoofd` voor gebruik))
- de tramontane kwijt zijn (=het spoor bijster zijn)
- maart roert zijn staart (=in maart kan het nog stormachtig weer zijn)
- het ei wil wijzer zijn dan de kip (=kinderen willen wijzer zijn dan de ouders)
- de natuur gaat boven de leer (=men volgt eerder zijn karakter dan hetgeen men leert)
- door een eiken plank kunnen zien als er een gat in zit (=niet zo bijzonder zijn als je je voordoet)
- onder de vleugels nemen (=onder zijn hoede nemen)
- uilen naar Athene brengen. (=onzinnig werk (er zijn al wijzen=uilen genoeg in Athene))
- het hart op de lippen hebben (=over zijn emoties durven praten - alles zeggen wat men denkt)
- gestolen kunnen worden (=van geen belang meer zijn - niet langer nodig zijn)
- zwaar op de hand zijn (=zeer ernstig/zwaarmoedig van karakter zijn)
- met de konijnen door de tralies kunnen eten (=zeer mager zijn)
- zo mager zijn als een garnaal (=zeer mager zijn)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
