12 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `er uit`
- als de armoede binnenkomt vliegt de liefde het venster uit (=armoede betekent vaak het einde van vriendschappen en relaties)
- dat is een klontje boter uit zijn pap (=dat kost een flink deel van zijn fortuin)
- er niet over uit kunnen (=er niet over kunnen zwijgen, er zwaar door getroffen zijn)
- er uitzien als de dood van Ieper (=er slecht uitzien)
- er uitzien als een parnas (=er goed uitzien)
- er uitzien als melk en bloed (=er gezond uitzien)
- het ene oor in en het andere weer uit. (=wel horen maar niet luisteren)
- het ene oor in, het andere weer uit (=het wel horen en meteen weer vergeten)
- het hoge woord is er uit (=het onaangename is gezegd)
- je er uitdraaien (=je er uit redden)
- schrijf het maar op je buik (dan kan je het met je hemd weer uitvegen) (=vergeet het maar)
- wie in een boomgaard werkt mag er uit eten / van de druiven eten. (=voordeel halen uit je werk.)
15 betekenissen bevatten `er uit`
- aan het lijntje hebben/houden (=aan de praat houden / beloven, maar steeds weer uitstellen)
- als de kan vol is, loopt zij over. (=als je te veel drinkt komt het er weer uit)
- op stel en sprong (=direct en zonder uitstel.)
- een speldje bij iets steken (=een onderwerp niet verder uitdiepen, van gespreksonderwerp veranderen)
- door de molen halen (=een zeer uitgebreide procedure doen ondergaan)
- je eigen naad naaien (=iets op zijn eigen manier uitvoeren; eigenwijs zijn)
- iets in geuren en kleuren vertellen (=iets zeer uitvoerig en gedetailleerd vertellen)
- je er uitdraaien (=je er uit redden)
- morgen als kaatje verjaart (=nooit , dat stel ik liever uit)
- de uitzondering bevestigt de regel (=overal zijn er uitzonderingen)
- schoon schip maken (=schulden betalen, de boel opruimen, na ruzie/problemen samen er uit komen en het verleden laten rusten)
- het is niet voor de ganzen gemaakt (=we kunnen het maar beter uitdrinken)
- wie wind zaait zal storm oogsten (=wie kwaad doet, zal er uiteindelijk zelf de gevolgen van dragen)
- iemands doopceel lichten (=zeer uitgebreid vertellen/uitzoeken wie iemand is en wat die in het verleden allemaal gedaan heeft)
- van de hand in de tand leven (=zo gauw iets verdiend is het meteen weer uitgeven zonder zorgen over later)
20 dialectgezegden bevatten `er uit`
- ’t was presies ne geslegen ond (=hij zag er uit als een geslagen hond) (Meers)
- al trautpitse (=alles er uit halen) (Munsterbilzen - Minsters)
- das ne goeie om in dun kerseboom thaange (=hij ziet er uit als een vogelverschrikker) (Oudenbosch)
- das un vlug ekster (=zij pikt precies het hare er uit) (Oudenbosch)
- De foep is d'r uut (=de rek is er uit) (Barghs)
- de fuut is er uit (=mijn spuitwater borrelt niet meer) (Sint-Niklaas)
- de rute is trut en at rint rint trin (=de ruit is er uit en als het regent regent het er in) (Izegems)
- de rutte der ut en trint der in (=het raam is er uit en het regent binnen) (West-Vlaams)
- Deh sjiertst dur uit (=Dat spuit er uit) (Ewijk (Euiwwiks))
- hae hoeng zoe slap assen sjèttelvod (=de kracht was er uit) (Munsterbilzen - Minsters)
- hij naait er uit (=hij rent weg / loopt stiekum weg) (eindhovens)
- kering hebben (=de inkoop er uit hebben) (Bargoens)
- pikke waajen hin (=alleen het beste er uit eten) (Bilzers)
- span die keumes (=kijk eens hoe hij er uit ziet! (gezicht) ) (Deventers)
- ter vanonder mauze (=er uit knijpen) (Munsterbilzen - Minsters)
- ter vantésse ritse (=er uit muizen) (Bilzers)
- Toe zij diejen bult uit kneep sjiertste den etter duruit (=Toen zij de puist uit kneep spoot de etter er uit) (Ewijk (Euiwwiks))
- tonderste autte kan haole (=alles er uit halen) (Munsterbilzen - Minsters)
- Verstand er uit gaan / m'n verstaind ging uruet (=Flauw vallen / bijna flauw vallen) (Volendams)
- wae snaags geet vésse, moet smërges zen nétte dreige (='s avonds niet er in, 's morgens niet er uit) (Bilzers)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen