21 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `en kan`
- `t Moet al een ruige hond wezen, die twee nesten warm houden kan (=alleen een rijke man kan er een tweede vrouw op na houden)
- armoe met eren kan niemand deren. (=arm zijn is niet erg als je maar eerlijk bent)
- dat slaat als een knots op een kangoeroe (=dat choqueert je)
- de liefde kan niet van één kant komen (=als je samen iets doet zal ieder moeten bijdragen)
- een geloof dat bergen kan verzetten (=een sterk geloof)
- er is nog nooit een kok gevonden die koken kan voor alle monden (=je kunt het niet iedereen naar de zin maken)
- erbij staan of men geen tien kan tellen (=er onnozel bijstaan)
- geen ezel en kan zijn eigen oren afbijten. (=het onmogelijke hoef je niet te doen.)
- het is een wijze man, die maat ramen kan. (=wijsheid komt van het vermogen om situaties te begrijpen en hoe daar op te reageren)
- hoe een dubbeltje rollen kan (=hoe iets een onverwacht verloop kan kennen)
- hoger willen vliegen dan men kan (=meer willen doen dan men kan)
- kaart, keurs en kan, bederven menig man. (=ten onder gaan aan gokken, vrouwen en drank)
- meer laden dan men dragen kan (=te veel hooi op zijn vork nemen)
- mejen kan geen paard al lopende beslaan. (=als je het werk goed wil doen, moet je er de tijd voor nemen)
- men kan zijn kinders wel minnen maar niet zinnen (=je kan je kinderen graag zien, maar ze hebben een eigen aard)
- met een kanon op een mug schieten (=ophef maken om niks / overdreven zware maatregelen nemen)
- of men geen tien kan tellen (=zich onnozel houdend)
- op één been kan je niet lopen. (=gezegd als je één drankje gehad hebt en meer wilt)
- van hoop alleen kan men niet leven. (=hoop is belangrijk maar niet voldoende om te slagen in het leven)
- zo doof als een kanon (=stokdoof)
- zo ziet men weer hoe een dubbeltje rollen kan (=zo zie je maar hoe het kan gaan)
41 betekenissen bevatten `en kan`
- daar kan de schoorsteen niet van roken (=dat brengt niets op / men kan niet alleen van vriendelijke woorden leven)
- dat is een bal voor open doel (=dat is een opmerking waar een zeer voor de hand liggend weerwoord op gegeven kan worden)
- koffen en smakken zijn waterbakken (=dat soort dingen kan veel doorstaan)
- de ochtendstond/morgenstond heeft goud in de mond (=door vroeg te beginnen kan men meer werk verrichten)
- alles op één kaart zetten (=een groot risico nemen door op slechts één kans te gokken)
- achter het net vissen (=een kans missen)
- de vogel over het touw laten gaan. (=een kans niet benutten)
- er een gooi naar doen (=een kans wagen of iets proberen te raden)
- de kost gaat voor de baat uit (=eerst moeten er kosten worden gemaakt alvorens men er iets aan verdienen kan)
- dweilen met de kraan open (=geen kans op succes hebben, omdat men de symptomen bestrijdt zonder de oorzaak aan te pakken)
- aan handen en voeten gebonden zijn (=geen kant op kunnen)
- met de rug tegen de muur staan (=geen kant op kunnen, hooguit een laatste uitweg)
- men heeft het geluk zo vast als een handvol vliegen. (=geluk komt onverwachts en kan zo weer gaan)
- wie wat bewaart, die heeft wat (=het bewaren van zaken kan op lange termijn voordelig blijken te zijn)
- elke ketter heeft zijn letter (=ieder denkt dat de eigen mening bewezen kan worden)
- daar is geen woord Frans/Latijn/Chinees bij (=iedereen kan dat begrijpen)
- je maag wel aan de kapstok kunnen hangen. (=in moeilijke financiële omstandigheden verkeren waardoor men weinig eten kan kopen.)
- het oog is groter dan de maag (=meer op het bord scheppen dan er opgegeten kan worden)
- hoger willen vliegen dan men kan (=meer willen doen dan men kan)
- op twee paarden blijven rijden. (=men kan geen keus maken)
- met een dood kalf is het goed sollen (=men kan gerust wat proberen met iets dat al verloren is)
- je kan geen ijzer met handen breken (=men kan het onmogelijke niet doen)
- papier is geduldig (=men kan veel schrijven)
- wolven dromen van bossen. (=men kan zijn aangeboren aard niet vergeten)
- met bed en bult (=met alles wat men bijeen kan pakken op reis gaan)
- goede raad is goud waard (=met goede aanwijzingen kan je heel veel doen)
- we kunnen niet allen paus van Rome zijn (=niet iedereen kan de baas zijn)
- morgen komt er weer een dag (=niet zo haastig, morgen kan het ook nog)
- elke bos stro waait voor de wind (=onder makkelijke omstandigheden kan iedereen welvaren of iets uitvoeren)
- bederf geen pannenkoek om een ei (=op kleine dingen bezuinigen kan grotere gevolgen hebben)
- zuinigheid die de wijsheid bedriegt (=op kleine dingen bezuinigen kan grotere gevolgen hebben)
- om de kracht van het anker te voelen moet men de storm trotseren (=pas als men iets ernstig meemaakt, weet men op wie men kan vertrouwen)
- veel koks bederven/verzouten de brij (=te veel verschillende raad volgen kan schadelijk zijn)
- tegen de stroom is het kwaad roeien / zwemmen (=tegen algemene opvattingen kan men zich moeilijk verzetten)
- van liefde rookt de schoorsteen niet (=van de liefde alleen kan je niet leven)
- de druiven zijn zuur (zei de vos maar hij kon er niet bij) (=van iets dat men niet krijgen kan, zeggen dat men het niet wil)
- de druiven hangen te hoog (=van iets dat men niet krijgen kan, zeggen dat men het niet wil)
- kennis is macht (=veel weten kan veel invloed betekenen)
- stel niet uit tot morgen wat je vandaag nog kunt doen. (=wacht niet, morgen kan te laat zijn)
- eendracht maakt macht (=wanneer mensen samenwerken kan men veel bereiken)
- wie goed doet, goed ontmoet (=wie goede dingen doet voor andere mensen kan soms ook goede dingen terug verwachten)
4 dialectgezegden bevatten `en kan`
- daaj ès zoe sjérp as ën nël en ze terbij ook nog goed naeë (=ze is zo scherp als een naald en kan goed sexen) (Munsterbilzen - Minsters)
- de kumps pas kieke (=je bent nog klein en kan niet met de ouderen meedoen) (Munsterbilzen - Minsters)
- ei loopt rond gullèk ne puit op nun erte wegel (=hij wankelt en kan moeilijk gaan) (Sint-Niklaas)
- In de winterdag kenne ze raie over 'n panlat, en in de zeumerdag naggenies over drie bai ellef. (3x11 is een stevige houtmaat) (=Des winters komen ze rond van bijna niets, 's zomers bulken ze van het geld en kan er niets vanaf.) (Zaans)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
