11 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `bij zijn`
- bij zijn positieven blijven (=blijven opletten)
- een mens is alleen onmisbaar bij zijn begrafenis (=niemand is onmisbaar.)
- er als de kippen bij zijn (=er razendsnel bij zijn)
- er een kleine jongen bij zijn (=er niet aan kunnen tippen)
- er gloeiend bij zijn (=op heterdaad betrapt zijn)
- het beestje bij zijn naam noemen (=duidelijk en precies zeggen hoe je over iets of iemand denkt; precies zeggen hoe iets zit)
- hoe komt het kalf bij zijn maat (=hoe wonderlijk men elkaar kan ontmoeten)
- niet goed bij zijn hoofd zijn (=niet goed wijs zijn, gekke dingen doen)
- niet goed bij zijn positieven zijn (=niet op zijn gemak zijn, een beetje ziek zijn)
- te vangen als een aal bij zijn staart (=moeilijk te vatten)
- zo komt het kalfje weer bij zijn moer (=zo komt wat verloren was weer in orde)
13 betekenissen bevatten `bij zijn`
- dood en begraven zijn (=definitief voorbij zijn.)
- een koopman een loopman. (=een goede verkoper gaat bij zijn klanten langs)
- er als de kippen bij zijn (=er razendsnel bij zijn)
- iets uit de eerste hand hebben (=ergens zelf bij zijn geweest of hebben gehoord van iemand die het zelf heeft meegemaakt)
- ze alle vijf bij elkaar hebben (=goed bij zijn verstand zijn)
- er mankeert iets in zijn bovenkamer (=hij is niet goed bij zijn verstand)
- hoe meer zielen, hoe meer vreugd (=hoe meer mensen er bij zijn, hoe leuker dat het is)
- iemand bij de kladden grijpen (=iemand bij zijn kleren grijpen)
- kleine potjes hebben grote oren (=je moet uitkijken met wat je zegt als er kinderen bij zijn)
- ze niet allemaal (alle vijf) op een rijtje hebben (=niet bij zijn volle verstand zijn. (alle vijf = de zintuigen))
- nooit troef verzaken (=overal bij zijn, altijd meedoen)
- iemand onder vier ogen spreken (=praten met iemand zonder dat anderen erbij zijn)
- achter de rug zijn (=voorbij zijn)
50 dialectgezegden bevatten `bij zijn`
- 'j é ne slag van de meuln gad (=niet goed bij zijn verstand) (Knesselaars)
- 'n pan aaf höbbe (=Niet goed bij zijn verstand zijn) (Berg en Terblijts)
- a eet een vèis los (=hij is niet goed bij zijn verstand) (Meers)
- Aa is nog goe baa de zaane (=Hij is nog goed bij zijn verstand) (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)
- ba zenne skabbernak pakken (=bij zijn kraag pakken) (Meers)
- bae zèen'n schabbernak pakken (=bij zijn kraag vatten) (Wichels)
- bè zane schabbernak gepakt (=bij zijn kraag gevat) (Nijlens)
- bist ja nait goud snik (=hij is niet goed bij zijn hoofd) (Hogelandsters)
- boa ze schabbernak pakke (=bij zijn kraag vatten) (Willebroeks)
- d'n die is ongelukkig geboruh (=er waren complicaties bij zijn geboorte) (Hendrik-Ido-Ambachts)
- d' r is gen begién te begesselen of ze zien urbié (=er als de kippen bij zijn) (Budels)
- dae ès nie heil goed bij de zijne (=hij is niet goed bij zijn verstand) (Munsterbilzen - Minsters)
- Dae is door de ratte besjnuffelt (=Die is niet goed bij zijn hoofd) (Tegels)
- de paut stijf haage (=bij zijn besluit blijven) (Munsterbilzen - Minsters)
- den diene hee ze nie alle vijve (=niet goed bij zijn verstand) (Lovendegems)
- Die et de wabber (=Die is niet helemaal goed bij zijn hoofd) (Volendams)
- Die heiter een paer op't gors laopen. (=Die persoon is niet helemaal goed bij zijn hoofd.) (Flakkees)
- die het een tik van de meulen gehad (=niet helemaal goed bij zijn hoofd zijn) (Alblasserdams)
- Die het zeker nun klap van de molen gehad, ofwa (=Hij is niet goed bij zijn hoofd.) (Brabants)
- dijee un klap van de meule gat (=die is niet bij zijn verstand) (Oudenbosch)
- Doar is der ene van em an 't blad häärken (=Hij is niet helemaal goed bij zijn verstand) (Epers)
- doë zo ich ès maajske wille spieële (=daar zou ik eens heimelijk willen bij zijn) (Bilzers)
- e vrolaajbrikske spant het meeste rond mëne pols (=als het heel spannend wordt, wil ik er wel bij zijn) (Munsterbilzen - Minsters)
- en vijs kweit sen (=niet bij zijn volle verstand) (Nijlens)
- fluuster' n doe j' ien duuster' n (=niet fluisteren waar anderen bij zijn) (Westerkwartiers)
- geij ziet gaor nie wies (=niet goed bij zijn hoofd zijn) (Boksmeers)
- gij moet òk overal bij zén mee oewe grèze (=jij wil ook overal bij zijn) (Tilburgs)
- hae goeng segrètte kope, mèr hae ès nimei trèggekoëme (=hij is weg bij zijn vrouw) (Munsterbilzen - Minsters)
- hè môog ur nie bè zèèn (=hij mocht er niet bij zijn) (Tilburgs)
- Hi-j het nie alle panne op ‘t dak (=Hij is niet goed bij zijn hoofd, hij is een beetje gek) (Achterhoeks)
- hij heeft ze nie alle vijve of hij is maboel (=Iemand die niet bij zijn hoofd is) (Zottegems)
- hij het 'n klap van de meuln'wiek had (=hij is niet goed bij zijn verstand) (Westerkwartiers)
- Hij stiet op zien woord as een boer in zien klompen (=Hij blijft bij zijn standpunt) (Drents)
- hij vliegt dur op es unne haon op unne kroeselbos (=ergens rap bij zijn) (Brabants)
- iemand bei zeine schabbernak pakken (=iemand bij zijn nekvel pakken) (Buggenhouts)
- iemed bij z'ne sjabbernak pakke- bij zen libbere pakke (=iemand bij zijn lurven grijpen) (Bilzers)
- iemëd bij zën libbërë pakke (=iemand bij zijn nekvel pakken) (Munsterbilzen - Minsters)
- iemëd mèt zën libbëre pakke (=iemand bij zijn nekvel pakken) (Munsterbilzen - Minsters)
- iemëd mèt zën stroët pakke (=iemand bij zijn strot pakken) (Munsterbilzen - Minsters)
- immand ba zén pitjen émmen (=iemand bij zijn pietje hebben iemand beetnemen) (Meers)
- j'es hiel zot d'ndien'n (=hij is niet goed bij zijn hoofd) (deinzes)
- jis nog goed bie de zyn (=hij is nog goed bij zijn verstand) (Kortemarks)
- mèt zën lubbëre pakke (=bij zijn kraag nemen) (Munsterbilzen - Minsters)
- mèt zene koljee pakke (=bij zijn lurven pakken) (Munsterbilzen - Minsters)
- mèt zene koljee pakke (=bij zijn nekvel vastgrijpen) (Bilzers)
- mét zene sjabbernak pakke (=bij zijn nekvel nemen) (Bilzers)
- métzene nak sjaare (=bij zijn lurven vatten) (Bilzers)
- Mot je bij zijn zijn (=Moet bij hem wezen) (Delfts)
- ne slag van de meul'n ukreeg'n en (=niet goed bij zijn verstand zijn) (Waregems)
- Neet good sjang zeen (=Niet goed bij zijn hoofd zijn) (Steins)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
