488 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `oor`
- voor lief nemen (=aanvaarden)
- voor niets gaat de zon op (=alles kost geld en/of moeite)
- voor ogen (=er steeds weer aan denken)
- voor ogen houden/staan (=er steeds rekening mee blijven houden)
- voor paal/schut staan (=een blunder begaan voor de ogen van anderen (en schamen))
- voor Pampus liggen (=dronken of bewusteloos zijn)
- voor Sinterklaas spelen (=alle wensen vervullen, alles voor iedereen betalen)
- voor spek en bonen (=zonder enige betekenis)
- voor stoelen en banken praten (=maar weinigen die naar iemands verhaal luisteren)
- voor top en takel drijven (=scheepvaart : zonder een zeil te voeren)
- voor zijn eigen deur vegen (=zijn eigen problemen oplossen)
- voor zijn raap schieten (=voor het hoofd schieten)
- voor zijn roodkoperen zijn (=oud Haags voor: Alles is piekfijn in orde)
- voorbij de schout zijn deur mogen dragen (=wel gezien mogen worden)
- voorkomen is beter dan genezen (=door voorzichtig te zijn kun je problemen en ongelukken voorkomen)
- vooruit met de geit (=komaan, we doen voort.)
- voorzichtigheid is de moeder der wijsheid (=doe het voorzichtig, dan komt er geen schade)
- voorzichtigheid is de moeder van de porseleinkast (=door voorzichtig te zijn, gaan tere zaken langer mee)
- vroeger, toen kraaiden de hanen nog. Tegenwoordig gapen ze alleen nog maar, zei de dove (=veranderingen in een situatie zijn vaak niet feitelijk, maar een subjectieve beleving)
- wat doe je voor de kost? (=hoe verdien je je geld?)
- wat voor vlees men in de kuip heeft (=wat voor iemand (of iets) het is)
- weten wat voor vlees men in de kuip heeft (=weten met wat voor iemand men te doen heeft)
- wie de pastoor niet eert, wie zijn absolutie riskeert (=om je ambitie te bereiken, moet je extra aardig zijn voor de hoge heren)
- wie een kuil graaft voor een ander valt er zelf in (=wie een ander iets wil misdoen, kan er zelf het slachtoffer van worden)
- wie naar zijn moeder en vader niet hoort moet het kalfsvel volgen (=wie niet naar zijn ouders luistert, moet soldaat worden)
- wie voor een dubbeltje geboren is, wordt nooit een kwartje (=je kunt nooit boven de stand komen waarin je geboren bent. Arm geboren, zal wel arm blijven)
- wie voor het oortje geboren is, zal tot de stuiver niet geraken (=wie in een lage sociale klasse geboren is, zal niet in een hogere sociale klasse terechtkomen)
- wie zich voor hond verhuurt, moet de botten kluiven (=wie zich onderdanig gedraagt, wordt als knecht behandeld)
- wiens brood men eet, diens woord men spreekt (=diegene bij wie we ons geld verdienen geven we meestal gelijk)
- wilde beren vertoeven graag bij soortgenoten (=soort zoekt soort)
- woord houden (=doen wat iemand beloofd heeft)
- woorden hebben (=ruzie of enigheid hebben)
- woorden zijn dwergen, daden zijn bergen (=woorden doen weinig, daden maken het verschil)
- woorden zijn geen oorden (=met praten bereiken we niets)
- zaken gaan voor het meisje. (=verplichtingen zijn belangrijker dan plezier)
- zitten alsof men een luis in zijn oor heeft (=alsof hij door zijn geweten beschuldigd wordt)
- zo klaar als een klontje voor iemand zijn (=het helemaal begrijpen)
- zuivel op zuivel is voer voor de duivel (=werd gezegd als je te veel zuivel at terwijl het schaars was)
856 betekenissen bevatten `oor`
- iemands bloed wel kunnen drinken (=iemand niet mogen en daardoor alles doen om die persoon te hinderen)
- aan de schors blijven hangen (=iemand of iets alleen op het uiterlijk beoordelen)
- voor het blok zetten (=iemand onverwacht in een lastige positie brengen; bijvoorbeeld iemand dwingen te reageren die dat eigenlijk niet wil, of iemand dwingen een keuze te maken.<>)
- iemand geloven bij ja en neen (=iemand op zijn woord geloven)
- iemand een bril op de neus zetten (=iemand terechtwijzen of dwingen gehoorzaam te zijn)
- iemand uitmaken voor rotte vis (=iemand uitschelden voor alles wat mooi en lelijk is)
- iemand een kopje kleiner maken (=iemand vermoorden)
- iemand in de maling nemen (=iemand voor de gek houden)
- met iemand spelen als de kat met de muis (=iemand voor de gek houden)
- met iemand zijn voeten spelen (=iemand voor de gek houden)
- iemand bij de neus nemen (=iemand voor de gek houden; iemand bedriegen)
- iemand voor het naadgaren zetten (=iemand voor de schulden laten opdraaien)
- bloot slaat dood (=iemand voor het blok zetten: iemand dwingen een keuze te maken)
- iemand van het kastje naar de muur sturen (=iemand voor niets heen en weer laten lopen)
- als een luis in iemands pels zijn (=iemand voortdurend in de weg lopen. Iemand tegenwerken)
- de pik op iemand hebben (=iemand voortdurend plagen of aanvallen)
- iemand op zijn nummer zetten (=iemand zeer nadrukkelijk op zijn fouten wijzen, op een wijze die voor die persoon beschamend is)
- een voetveeg zijn (=iemand zijn die voor minderwaardige klusjes gebruikt wordt)
- iemand op de kast jagen (=iemand zijn goede humeur doen verliezen door plagen)
- iemand ergens voor warm maken (=iemands interesse voor iets opwekken)
- iemands voetstappen drukken (=iemands voorbeeld volgen of hetzelfde beroep gaan doen)
- het werkt als haarlemmerolie (=iets dat overal voor te gebruiken is)
- het onweer is niet van de lucht (=iets dat steeds blijft doorgaan of iemand die telkens weer kwaad tekeer gaat)
- een adder aan zijn borst/boezem koesteren (=iets doen voor een ondankbaar iemand)
- er de vingers voor durven opsteken (=iets durven aanvaarden - zijn verantwoordelijkheid durven opnemen)
- geen benul hebben (=iets echt niet doorhebben)
- iets voor zoete koek aannemen (=iets geloven wat je hoort of ziet zonder kritisch te zijn.)
- een koekje van eigen deeg (=iets geven (of krijgen) wat oorspronkelijk bedacht is door degene die het krijgt (of geeft))
- kolen op iemands hoofd stapelen (=iets goed doen voor een onvriendelijke persoon)
- rozen voor de varkens/zwijnen strooien (=iets goed doen voor mensen die dat niet waarderen)
- goedkoop is duurkoop (=iets goedkoops kan later kosten veroorzaken, bijvoorbeeld door slechte werking, reparaties of onderhoud)
- vurige kool op iemands hoofd stapelen (=iets goeds doen voor een vijandig persoon)
- gouden appels op zilveren schalen (=iets is erg prachtig/goed/verstandig (verwoord))
- een gevoelige snaar raken (=iets ligt erg gevoelig bij iemand, belangstelling hebben voor een bepaald onderwerp en iemand die dan aandacht heeft ervoor)
- iets prediken/verkondigen (=iets luid, voor iedereen, verkondigen)
- iets blauw blauw laten (=iets maar laten voor wat het is, er niet meer over praten)
- iets met een korreltje zout nemen (=iets niet helemaal voor waarheid aannemen)
- met geen pen te beschrijven zijn (=iets niet met woorden kunnen zeggen)
- een ondergeschoven kindje zijn (=iets of iemand is miskend. Zie bedstede voor de letterlijke betekenis)
- geen oortje kunnen schelen. (=iets onbelangrijk vinden (oortje = ± een halve cent))
- een ei in het nest laten (=iets op voorraad hebben)
- iets achter de hand hebben (=iets ter beschikking hebben voor wanneer het nodig mocht zijn (bv nood))
- iets in de schoot geworpen krijgen (=iets verkrijgen zonder al te veel moeite er voor te doen)
- met iets op de proppen komen (=iets vertellen, ermee voor de dag komen)
- iets voor de kat zijn viool doen (=iets voor niets doen)
- er als een berg tegen opzien (=iets voor zichzelf beschouwen als een zeer moeilijke, of onplezierige, taak of omstandigheid)
- iets in het getouw zetten (=iets voorbereiden)
- troeven achter de hand houden (=iets voordeligs achterhouden, informatie achterhouden)
- er op hameren (=iets voortdurend benadrukken)
- een zware bevalling. (=iets waar je hard voor moet werken)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
