488 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `oor`
- de knoop doorhakken (=een beslissing forceren. (Afgeleid van het verhaal van de Gordiaanse knoop))
- de koe van de pastoor eet iedere dag mals gras (=wie trouw is aan machtige mensen, heeft een heerlijk leven)
- de kogel door de kerk laten gaan (=de beslissing nemen)
- de koorts/stuipen op het lijf jagen (=doen schrikken)
- de kost gaat voor de baat uit (=eerst moeten er kosten worden gemaakt alvorens men er iets aan verdienen kan)
- de leer veroordelen maar de leraar sparen (=de wortel van het probleem niet aanpakken)
- de liefde van een man gaat door de maag. (=je kan een man veroveren met goede kookkunst en lekker eten.)
- de maan komt al door de bomen/wolken (=gezegd van iemand die kaal begint te worden)
- de molen is/loopt door de vang (=de zaak of persoon is in de war (gek))
- de mug uitzuigen en de kameel doorzwelgen (=de onschuldige straffen en zelf schaamteloos zondigen)
- de muizen sterven er voor de kast (=het is er armoe troef)
- de ogen voor iets sluiten (=oogluikend toelaten)
- de paal door de oven steken (=bankroet gaan, zich te gronde richten)
- de paal door de oven werken (=bankroet gaan)
- de pastoor gaat voor en de dominee loopt met hem mee (=altijd eerst de machtige mensen, dan de mindere mens)
- de smoor in hebben (=er een geweldige hekel aan hebben)
- de sterkte van de ketting wordt bepaald door de zwakste schakel (=het geheel is niet sterker dan het zwakste onderdeel)
- de stoppen slaan bij hem door (=hij verliest zijn zelfbeheersing)
- de toets kunnen doorstaan (=alle antwoorden op vragen/problemen weten)
- de vermoorde onschuld spelen (=net doen alsof je van niets weet)
- de vlag voor iemand strijken (=voor iemand onderdoen, zijn meerdere erkennen)
- de voorsten doen wat de achtersten niet mogen (=wie eerst komt is in het voordeel)
- de vuurproef doorstaan (=slagen in de moeilijke onderneming)
- de weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens (=veel goede voornemens hebben zonder ze daadwerkelijk uit te voeren)
- de wereld draait door (=het leven gaat gewoon door, ondanks problemen.)
- de wil voor de daad nemen. (=waarderen dat het goed bedoeld is ook al pakte het anders uit)
- de wind niet door de hekken laten waaien (=elke gelegenheid te baat nemen)
- de woorden uit de mond halen/nemen (=zeggen wat de ander ook net wou zeggen)
- de zwartepiet doorspelen (=de schuld doorschuiven)
- die in het voorjaar niet zaait, in het najaar niet maait. (=als je jong bent moet je sparen voor je eigen oude dag)
- die is niet voor de poes (=die moet als tegenstander niet onderschat worden)
- doe wel naar mijn woorden, maar ziet niet naar mijn daden (=ik geef raad waar je je het beste aan kan houden, maar ik doe het zelf niet)
- doekje voor het bloeden (=een schrale troost, of een ontoereikende, slechts symbolische maatregel)
- door de achterdeur weer binnenkomen (=onverwacht terugkomen op een afgeronde situatie)
- door de bank genomen (=gemiddeld; meestal; gewoonlijk)
- door de bocht gaan (=toegeven)
- door de bomen het bos niet meer zien (=door alle details het overzicht verliezen)
- door de bril van een ander zien (=de mening van een ander blind vertrouwen)
- door de kajuitsramen aan boord komen (=onmiddellijk bevelhebber worden, zonder eerste ondergeschikte te zijn geweest)
- door de knieën gaan (=ergens met tegenzin mee akkoord gaan)
- door de mand vallen (=doorzien worden)
- door de mazen van het net glippen/kruipen (=op het nippertje ontsnappen)
- door de molen halen (=een zeer uitgebreide procedure doen ondergaan)
- door de neus boren (=iemand anders iets de mogelijkheid ontnemen)
- door de ouderdom wordt de wolf grijs. (=mildheid komt met de jaren)
- door de spitsroeden lopen. (=veel kritiek krijgen, gestraft worden)
- door de wol geverfd zijn (=brutaal , schaamteloos zijn)
- door de ziel gaan (=erg pijnlijk of verdrietig zijn)
- door de zure appel (heen)bijten (=het onaangename doen of over zich heen laten gaan)
- door dik en dun (=in goede en slechte tijden / alles overhebben voor iemand)
856 betekenissen bevatten `oor`
- te goeder naam en faam bekend staan (=bekend staan voor goede dingen)
- de deksel van de pot aflichten. (=bekendmaken wat voorheen verborgen was)
- wie hoog klimt kan laag vallen (=belangrijke zaken snel kwijt raken door kleine dingen)
- het tij wacht op niemand. (=benut kansen voor het te laat is)
- geen mens is zijn eigen maker. (=beoordeel iemand niet om hun uiterlijk.)
- maak je borst maar nat (=bereid je voor op een zware klus (of op veel tegenstand))
- er voor gaan (=besluiten aan een onzekere onderneming te beginnen en zich er volledig voor in te zetten)
- beter blooie Piet dan dooie Piet (=beter een aarzelend iemand dan iemand die ondoordacht handelt)
- vis moet (wil) zwemmen (=bij een goede maaltijd hoort een goed glas wijn (bier))
- bij de tekst blijven (=bij het oorspronkelijke plan blijven)
- nood breekt wet (=bij moeilijke omstandigheden is er meer geoorloofd)
- exempli gratia (=bijvoorbeeld)
- verbi gratia (=bijvoorbeeld)
- verbi causa (=bijvoorbeeld)
- doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. (=blijf vooral normaal doen)
- de ogen verblinden (=blind maken voor de waarheid)
- op de boom verkopen (=boomvruchten verkopen voor ze geplukt zijn)
- je eer verpanden (=borg staan op zijn erewoord)
- door merg en been gaan/dringen/snijden (=buitengewoon kwetsend of doordringend zijn)
- als een olifant in de porseleinkast (=buitengewoon onvoorzichtig of tactloos)
- ze waren fout (=collaborateurs en fascisten gedurende de Tweede Wereldoorlog)
- dat kan het paard niet trekken. (=daar heb ik onvoldoende geld voor)
- daar valt wel een mouw aan te passen (=daar is wel een oplossing voor te vinden)
- daar zal wat zwaaien (=daar zal een hartig woordje gesproken worden)
- je zegeningen tellen (=dankbaar zijn voor wat men heeft.)
- dat is een paal onder water (=dat brengt meer nadeel dan voordeel)
- daar kan de schoorsteen niet van roken (=dat brengt niets op / men kan niet alleen van vriendelijke woorden leven)
- ik kijk wel uit (=dat doe ik niet, daar ben ik te voorzichtig voor)
- dat is van de baan (=dat gaat niet door)
- dat is een bal voor open doel (=dat is een opmerking waar een zeer voor de hand liggend weerwoord op gegeven kan worden)
- na mij de zondvloed (=dat is een probleem dat zich pas voordoet als ik er niet meer ben - het zal mijn tijd wel duren)
- dat is geen geld (=dat is erg goedkoop als je ziet wat je ervoor krijgt)
- dat gaat je niet in de kouwe/koude kleren zitten (=dat is heel ingrijpend. Daar ben je niet snel overheen (bijvoorbeeld een traumatische ervaring))
- dat is kaviaar voor hen (=dat is onbereikbaar voor hen)
- als een vlag op een modderschuit (=dat is veel te mooi voor die situatie)
- dat is alleen voor pater en mater en niet voor het hele convent (=dat is voor jou te hoog gegrepen)
- dat is vers twee. (=dat is voor later)
- dat staat niet in zijn woordenboek (=dat kent hij niet, daar doet hij niet aan mee, heeft hij nog nooit van gehoord)
- dat is schering en inslag (=dat komt bijzonder vaak voor [onderdelen van een weefgetouw])
- dat kan Bruin(tje) niet trekken (=dat kunnen we ons niet veroorloven (afgeleid van een populaire naam voor trekpaarden))
- daar moet de schoorsteen van roken (=dat moet de inkomsten voortbrengen. Daar moeten we van bestaan)
- koffen en smakken zijn waterbakken (=dat soort dingen kan veel doorstaan)
- dat houdt me op de been (=dat zorgt ervoor dat ik door kan blijven gaan; daardoor houd ik het vol)
- onder de pannen zijn (=de (geld)zaken goed voor elkaar hebben)
- uit het oog, uit het hart (=de aandacht voor iemand verliezen, als die persoon niet meer in de nabijheid is)
- de broek aan hebben (=de baas spelen (van een vrouw over haar man), het voor het zeggen hebben)
- aan de touwtjes trekken (=de baas zijn, alles regelen, het voor het zeggen hebben)
- pap in de benen hebben (=de benen willen niet meer vooruit)
- die de minste tanden hebben, kauwen het meest (=de domste mensen voeren gewoonlijk het hoogste woord)
- herenzonden boerenleed. (=de gewone mensen boeten voor de fouten van de mensen met macht)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
