63 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `inde`
- alle winden hebben hun weerwinden. (=soms zit het mee, soms zit het tegen)
- als de boeren niet meer klagen en de pastoors niet meer vragen, dan nadert het einde der dagen (=sommige mensen veranderen nooit)
- als de ene blinde de ander leidt vallen ze beiden in de gracht (=wanneer onbekwamen andere onbekwamen adviseren gaat het fout)
- als een blinde over de kleuren oordelen (=spreken alsof men een kenner is, over iets waar men niets van weet)
- bakkerskinderen eten oud brood. (=aan het vak dat men uitoefent, besteedt men in zijn directe omgeving weinig aandacht.)
- daar is kop noch staart aan te vinden (=daar geraak je niet uit wijs)
- dat is het begin van het einde (=dat is het begin van iets dat uiteindelijk verkeerd zal aflopen)
- dat loopt op zijn einde (=het is bijna afgelopen)
- dat zal hem geen windeieren hebben gelegd (=daar zal hij wel veel geld mee verdiend hebben)
- de dood kent geen lieve kinderen (=ieder moet sterven)
- de duivel op het kussen binden (=met iedereen raad weten)
- de hond in de pot vinden (=te laat zijn voor het eten (alles is op))
- de kat de bel aanbinden (=als eerste een begin maken aan iets moeilijks (een lastige klus of een ingewikkeld gesprek))
- de kat op het spek binden (=iemand volop de gelegenheid geven zich te vergrijpen aan wat hij wil, maar beslist niet mag hebben)
- de ogen verblinden (=blind maken voor de waarheid)
- de reis is nog niet ten einde als men kerk en toren herkent (=geef niet op voor het doel geheel is bereikt)
- doorslaan als een blinde vink (=hoogst onlogisch redeneren)
- een blinde kip vindt ook nog wel eens een graankorrel. (=zelfs iemand die niet erg intelligent is heeft soms geluk en doet iets goed)
- een blinde passagier hebben. (=in verwachting zijn)
- een blinde schiet soms wel eens een kraai. (=zelfs iemand die niet erg bedreven is heeft soms geluk en doet iets goed)
- een dood paard aan een boom binden (=overdreven voorzichtig zijn)
- een haar in de boter vinden/zoeken (=op het kleinste detail vitten)
- een haastige hond werpt blinde jongen. (=te snel of impulsief handelen heeft slechte gevolgen)
- een kinderhand is gauw gevuld (=met een kleinigheid tevreden zijn)
- een stok vinden om de hond te slaan (=om maar iemand te kunnen bekritiseren een nadelig punt vinden)
- eerst oompje en dan oompjes kinderen (=eerst ik, daarna de anderen)
- er geen doekjes om winden (=de waarheid onverbloemd vertellen)
- er over oordelen als een blinde over de kleuren (=erover oordelen zonder kennis van zaken)
- geen graten in iets vinden (=het niet erg vinden, zich er niet aan storen)
- genade vinden (=ergens geen straf voor krijgen of iets niet toegerekend worden)
- het einde kroont het werk (=het werk is pas goed gedaan als het klaar is)
- het einde van het liedje (=het einde van iets goeds)
- het juiste midden vinden (=een goed evenwicht vinden tussen twee tegengestelde aanpakken. Bijvoorbeeld, als het er om gaat hoeveel bevoegdheden de politie moet hebben om de rechtsstaat te handhaven)
- het warm water (her)uitvinden (=iets wat reeds lang bekend is, presenteren alsof het een originele innovatie is. (Niet verwarren met `het wiel opnieuw uitvinden`))
- het wiel opnieuw uitvinden (=dubbel werk doen)
- iemand de ogen verblinden (=iemand door uiterlijke schijn misleiden)
- iemand om zijn vinger (kunnen) winden (=alles van iemand gedaan (kunnen) krijgen of alles mogen)
- in de echt verbinden (=huwen, trouwen)
- in den blinde (=blindelings)
- in het land der blinden is eenoog koning (=tussen dommeriken volstaat een klein beetje verstand om baas te zijn)
- je draai niet kunnen vinden (=ergens niet kunnen aarden)
- je draai vinden (=zijn plekje vinden)
- je kinderen in het wild laten opgroeien (=zijn kinderen geen (of een slechte) opvoeding geven)
- je tussen hangen en wurgen bevinden (=je in gevaarlijke en moeilijke omstandigheden bevinden)
- kinderen die vragen worden overgeslagen (=brutale kinderen die altijd overal om vragen, worden genegeerd)
- kinderen die zwijgen zullen ook nooit wat krijgen (=aanvulling op `Kinderen die vragen worden overgeslagen.`)
- kinderen en dronkaards spreken de waarheid (=ze zeggen wat ze vinden, ze zijn ongeremd)
- men kan zijn kinders wel minnen maar niet zinnen (=je kan je kinderen graag zien, maar ze hebben een eigen aard)
- met alle winden draaien (=altijd iedereen gelijk geven)
- met alle winden meedraaien (=altijd iedereen gelijk geven)
185 betekenissen bevatten `inde`
- het zwaard aangorden (=(zich klaarmaken om) de strijd aan (te) binden)
- er is een tijd van komen en er is een tijd van gaan (=aan alles komt een einde)
- kinderen die zwijgen zullen ook nooit wat krijgen (=aanvulling op `Kinderen die vragen worden overgeslagen.`)
- de bastaard van de graaf wordt later bisschop (=alleen hoge heren kunnen hun buitenechtelijke kinderen een toekomst bieden)
- waar meerderman komt moet minderman wijken (=als een machtig persoon iets zegt, moet de minder machtige zwijgen)
- als het hek van de dam is lopen de varkens in het koren (=als er geen toezicht is springen kinderen of ondergeschikten uit de band)
- hoe meer vis, hoe droever water (=als er meer mensen komen valt er minder te verdelen (erfenissen))
- als de boter duur wordt, leert men het brood droog eten. (=als het niet anders kan, is men ook met minder tevreden.)
- elke dag een draadje is een hemdsmouw in een jaar (=als je iedere dag een beetje doet komt het karwei uiteindelijk klaar)
- waar een wil is is een weg (=als je iets echt wilt, dan zul je ook slagen /de weg vinden naar je doel)
- de pastoor gaat voor en de dominee loopt met hem mee (=altijd eerst de machtige mensen, dan de mindere mens)
- als de armoede binnenkomt vliegt de liefde het venster uit (=armoede betekent vaak het einde van vriendschappen en relaties)
- geef het veulen geen haver en het kind geen brandewijn. (=behandel kinderen niet als grote mensen)
- op een kratje zitten als dat nodig is (=bereid zijn om je aan te passen aan minder luxe)
- in den blinde (=blindelings)
- kinderen die vragen worden overgeslagen (=brutale kinderen die altijd overal om vragen, worden genegeerd)
- daar valt wel een mouw aan te passen (=daar is wel een oplossing voor te vinden)
- dat zijn de Alfa en de Omega. (=dat is het begin en het einde.)
- dat is het begin van het einde (=dat is het begin van iets dat uiteindelijk verkeerd zal aflopen)
- dat is Beulemans Frans (=dat is slecht Frans spreken. In België zeggen de Vlamingen dat over Waals. Walloniërs op hun beurt vinden Vlaams weer slecht Nederlands)
- de kraan dichtdraaien (=de (financiële) hulp sterk verminderen of stopzetten)
- paal en perk stellen (=de grens leggen / een einde stellen aan)
- de jongste schepen wijst het vonnis (=de kinderen willen het het best weten)
- de rotte appels uit de mand halen (=de minder getalenteerde personen wegsturen, de minder goede dingen sorteren van de goede dingen)
- iemand kunnen maken en breken (=de mogelijkheid hebben te beslissingen over iemands leven en dood en welbevinden)
- de dader ligt op het kerkhof (=de schuldige is niet te vinden)
- in het krijt treden (=de strijd aanbinden)
- mindere goden (=de wat minder sterke of slimme)
- je beslag krijgen (=definitief ten einde lopen , beslist worden)
- scherven brengen geluk. (=dit zeg je om iemand zich minder schuldig te laten voelen)
- tijd slijt (=door het verloop van tijd worden herinneringen zwakker en de erge dingen minder erg)
- tijd heelt alle wonden (=door het verloop van tijd worden herinneringen zwakker en de erge dingen minder erg)
- de gestage drup holt de steen (uit) (=door vol te houden wordt uiteindelijk wel het doel bereikt)
- doorgaan tot het gaatje (=doorzetten tot het einde is bereikt)
- een uiltje knappen (=een dutje doen (zogenaamd een vlinder vangen))
- een straatje zonder eind (=een eindeloos proces, iets wat nooit ophoudt)
- het juiste midden vinden (=een goed evenwicht vinden tussen twee tegengestelde aanpakken. Bijvoorbeeld, als het er om gaat hoeveel bevoegdheden de politie moet hebben om de rechtsstaat te handhaven)
- de teugels laten vieren (=een minder streng beleid voeren)
- een nieuwe bron aanboren (=een nieuwe manier vinden om iets te krijgen)
- eruit komen (=een oplossing vinden)
- de kool en de geit sparen (=een oplossing vinden waar beide partijen tevreden mee kunnen zijn)
- vegen met de spons van blanus (=een teleurstelling ondervinden)
- een gehuurd paard en eigen sporen maken korte mijlen (=eigen bezit beschadigt men minder dan gekregen of gehuurd bezit)
- je het apezuur zoeken (=eindeloos zoeken)
- veel gewrijf en geschrijf (=eindeloze gedachtewisselingen)
- het gras is altijd groener bij de buren (=er is altijd iets te vinden om jaloers op te zijn)
- in het duister tasten (=er niets over weten, geen aanknopingspunten vinden)
- er een vuile pijp aan roken (=er veel nadeel van ondervinden)
- er een lelijke pijp aan roken (=er veel schade van ondervinden)
- er een balletje over opgooien (=er voorzichtig over beginnen te praten om erachter te komen wat anderen ervan vinden)
Eén dialectgezegde bevat `inde`
- ‘t is woader over een inde (=het is nutteloos) (Kaprijks)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
