134 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `even`
- aalmoezen geven verarmt niet (=van een aalmoes te geven wordt men zelf niet armer)
- aan alles een kleurtje weten te geven (=voor alles wel een uitleg weten)
- aan de pan blijven hangen/kleven (=zich om bestwil ergens mee bemoeien maar er slecht afkomen)
- acte de présence geven (=ervoor zorgen dat je ergens aanwezig bent)
- alle mensen moeten leven (=gun de anderen ook wat)
- alle molenaars zijn geen dieven (=scheer niet iedereen over dezelfde kam)
- bij nacht zijn alle katjes grauw en alle mondjes even nauw (=als het erop aankomt zijn we allen gelijk)
- bij zijn positieven blijven (=blijven opletten)
- binnenskamers gebleven (=geheim gebleven)
- dat varkentje zullen we even wassen (=deze opdracht zullen we even uitvoeren)
- de broek lappen en het garen toegeven (=er veel verlies aan overhouden)
- de drie h s meegeven (=iemand (zo mogelijk definitief) wegsturen)
- de mei van het leven (=de bloeitijd van het leven)
- de mens zal bij brood alleen niet leven. (=een mens heeft niet alleen lichamelijke maar ook geestelijke behoeftes.)
- de nekslag geven (=door iets wordt de situatie een te groot probleem waardoor men het niet meer aan kan)
- de nieren proeven (=onderzoeken of iets echt waar is)
- de pijp aan maarten geven (=sterven, ermee ophouden)
- de pijp aan Maarten geven. (=er definitief mee stoppen)
- de steven wenden (=op een andere manier de dingen gaan aanpakken)
- de toon aangeven (=bepalen welke richting het op gaat)
- dieven met dieven vangen (=mensen die niet eerlijk zijn of gemeen, moet je op dezelfde manier ook behandelen)
- een draai aan het verhaal geven (=een hele eigen versie van wat er gebeurd is vertellen)
- een draai aan iets geven (=de waarheid verdraaien)
- een gegeven paard mag men niet in de bek kijken. (=als men een geschenk krijgt, dan moet men niet zoeken of er hier of daar wat aan mankeert.)
- een goede beurt geven (=grondig reinigen, grondig aanpakken)
- een leven als een oordeel (=een verschrikkelijk lawaai)
- een leventje als een luis op een zeer hoofd (=een heerlijk leventje)
- een onbeschreven blad zijn (=nauwelijks bekend zijn)
- een patat geven (=een mep geven)
- een pater goedleven (=iemand die van het leven geniet)
- een pluim krijgen of geven (=een compliment krijgen of geven)
- elkaar een hand kunnen geven (=zich in een vergelijkbare situatie bevinden)
- er de brui aan geven (=ergens mee ophouden)
- er de maan aan geven (=er de brui aan geven)
- er lucht aan geven (=laten blijken)
- er zijn pink wel voor willen geven (=iets heel graag willen hebben)
- geef, zodat je gevende blijft (=geef niet meer dan dat je kunt missen.)
- geen krimp geven (=niet opgeven, doorgaan zonder te klagen)
- geen teken van leven meer geven (=niets meer van zich laten horen)
- gegeven brokken zijn gauw gegeten. (=weldadigheid gaat meestal niet ver.)
- geluk en glas breekt even ras. (=geluk is niet vanzelfsprekend)
- gevolg geven aan (=reageren op)
- haken en ogen geven (=iets heeft veel moeilijkheden)
- heden in hoogheid verheven morgen onder de aarde (=vandaag nog heel belangrijk, maar morgen misschien al dood)
- hem van jetje/katoen geven (=er vaart achter zetten)
- het heilig kruis achterna geven (=hopen dat iets of iemand nooit meer terugkomt)
- het in tienen geven (=wedden dat de aangesprokene het niet kan)
- het is niet iedereen gegeven ajuin met droge ogen te schillen (=niet iedereen doet het onaangename met de glimlach)
- het kruis nageven (=hopen dat hij vooral nooit meer weerkomt)
- het leven gaat niet altijd over rozen (=het is niet altijd zo mooi, iedereen heeft wel eens tegenvallers)
258 betekenissen bevatten `even`
- de oude mens afleggen (=(en de nieuwe aantrekken) een nieuw leven beginnen - beterschap beloven)
- plat op de buik gaan (=aan iemand toegeven, zich overleveren)
- de tongen losmaken (=aanleiding geven tot gepraat)
- achterna kakelen de kippen (=achteraf is het makkelijk kritiek geven)
- van achteren kijkt men de koe in zijn gat (=achteraf is het makkelijk kritiek geven)
- je leven in de waagschaal stellen (=actie ondernemen waarbij het eigen leven in gevaar kwam)
- het leven is meer dan eten en drinken. (=alleen eten en drinken vult geen leven.)
- wie weet waarom de ganzen blootsvoets gaan? (=alles heeft een reden, ook al is die niet altijd even duidelijk)
- je uitkleden voor men naar bed gaat (=alles weggeven voor men sterft)
- laat je linkerhand niet weten wat je rechterhand doet (=als je een ander geld geeft kun je dat beter stilhouden want anderen hoeven het niet te weten)
- kunst baart gunst. (=als je ergens bedreven in bent zijn anderen toegevender en welwillender)
- opgestaan is plaats vergaan (=als je even wegloopt kan iemand anders op je stoel gaan zitten)
- hoop doet leven (=als je kan hopen op betere tijden, dan krijg je toch weer levenslust / zo lang je nog hoop hebt zijn er ook nog mogelijkheden)
- iemand in de buik straffen. (=als straf geen eten geven.)
- het is altijd koekoek éénzang (=altijd hetzelfde verhaal vertellen of zelfde voorbeeld geven)
- met alle winden meedraaien (=altijd iedereen gelijk geven)
- met alle winden draaien (=altijd iedereen gelijk geven)
- met alle winden waaien (=altijd iedereen gelijk geven / door alles en iedereen laten beïnvloeden)
- begaan zijn met (=bedroefd zijn omdat het met iemand niet goed gaat, meeleven met)
- dat is huilen met de pet op (=bedroevend resultaat)
- aan elkaar gewaagd zijn (=beiden vrijwel evenwaardig zijn)
- de kerk in het midden laten (=bij een meningsverschil geven beide personen wat toe om het eens te worden)
- goede raad is duur (=bijna te moeilijk om raad te kunnen geven)
- groot bal op kleine aardappelen (=boven zijn stand leven)
- op de schobberdebonk leven (=dakloos zijn en/of bedelend leven)
- daar kan de schoorsteen niet van roken (=dat brengt niets op / men kan niet alleen van vriendelijke woorden leven)
- dat is een bal voor open doel (=dat is een opmerking waar een zeer voor de hand liggend weerwoord op gegeven kan worden)
- de bal aan het rollen brengen (=de aanzet geven)
- de mei van het leven (=de bloeitijd van het leven)
- de admiraal heeft geschoten. (=de gastheer heeft het sein gegeven te gaan eten.)
- ars longo vita brevis (=de kunst blijft lang en het leven is kort)
- de groten rijden te paard en de kleinen hangen tussen hemel en aarde. (=de machtige lui leven op kosten van de gewone man)
- de lip laten hangen (=de moed opgeven, pruilen)
- iemand kunnen maken en breken (=de mogelijkheid hebben te beslissingen over iemands leven en dood en welbevinden)
- het land van belofte (=de plaats waar het goed toeven is)
- het krijt ruimen (=de strijd opgeven, weggaan)
- je schaapjes op het droge hebben (=de zaken op orde hebben of voldoende hebben om niet meer te hoeven werken)
- je oren laten hangen (=depressief zijn, het opgeven)
- dat varkentje zullen we even wassen (=deze opdracht zullen we even uitvoeren)
- uit wiens hand men eet wiens woord men spreekt (=diegene bij wie we ons geld verdienen geven we meestal gelijk)
- wiens brood men eet, diens woord men spreekt (=diegene bij wie we ons geld verdienen geven we meestal gelijk)
- de bezem uitsteken (=doen en laten wat men wil als de baas of leidinggevende er niet is)
- reageren met de voeten (=door ergens weg te gaan, weg te blijven of niet meer terug te keren, aangeven dat men niet tevreden is)
- de oren wassen (=duchtig ervan langs geven, de waarheid zeggen)
- leven als een god in Frankrijk (=een aangenaam en zorgeloos leven hebben)
- iets over zich hebben (=een bepaalde indruk geven)
- een schollekop (vissenkop) hebben (=een boeventronie hebben)
- een veer op zijn muts steken (=een compliment geven/krijgen)
- een veer op de hoed steken (=een compliment geven/krijgen)
- een pluim krijgen of geven (=een compliment krijgen of geven)
50 dialectgezegden bevatten `even`
- 'k bin effe d'n hort op (=Ik ben even weg) (Hoeksche Waards)
- 'k ga ff de vullis (of kliko) aan de dijk zetten (=Ik ga even de vuilnis aan de weg zetten) (Lopiks)
- 'k wil eev'm de bericht'n heur'n (=ik wil even de nieuwsuitzending horen) (Westerkwartiers)
- 'k zat eev'm te soezeboll'n (=ik zat even te dommelen) (Westerkwartiers)
- 'n boomke opzett'n (=even lekker bijkletsen) (Westerkwartiers)
- 'n vreefke geev'n (=even snel (niet grondig) oppoetsen) (Waregems)
- 'n woepstert van 'n (=nu moet je even heel goed luisteren) (Gronings)
- 't dut niks hoe 't kiend hiet, as 't moar 'n noam het (=wanneer men een apparaat even niet benoemen kan) (Westerkwartiers)
- 't is mich get!! (=Het is niet altijd even gemakkelijk) (Steins)
- 't is om t even of je deur de katte of den hoengd wor gebete (=het is om het even of je door de kat of door de hond wordt gebeten) (Flakkees)
- 't ken mij gien biet scheel'n (=het is mij om het even) (Westerkwartiers)
- 't mokt mij heul'ndaal niks uut (=het is mij om het even) (Westerkwartiers)
- 't zal mij worst weez'n (=het is mij om het even) (Westerkwartiers)
- ‘k soet tuust kieërs zêën (=ik kan er nu even niet opkomen) (Kaprijks)
- Aa' d ou muil / Aa' d ou bekkes nou ies (=zwijg eens even) (Hams)
- achtr uus trekkn ze de lêir up (=geniet van het leven want het duurt maar even) (kortemarks)
- agge ötgaot moete oewen èèremoej töslaote. (=als je uitgaat moet je je geldzorgen even vergeten.) (Tilburgs)
- ah dinkje we kinne wol efkes tútsje (=he lekkerding we kunnen wel even zoenen) (Fries)
- alle gekheid op 'n stokje (=nu even serieus) (Westerkwartiers)
- as ie oe bek ewm hoalt, dan kunt wie normaal kuieren. (=als jij je mond even houdt, kunnen wij normaal overleggen.) (Twents)
- bedaar even ! (=doe rustig aan) (Utrechts)
- bellen dûr ut kerspoor (=even er naar toe gaan om iets te vragen) (Prinsenbeeks)
- Bij dat restaurant gauw we eem opstikken (=Bij dat restaurant gaan we even opsteken.) (Hoogeveens)
- bijt nog effe op zen taan (=hou nog even vol) (Bilzers)
- binne we lyke oud? of 'hewwe wij samen op skoal seten'? (=zijn we even oud? (tegen kinderen die niet met twee woorden spreken) ) (Leewarders)
- brengde ga wa secies mee (=breng even 1ons boerenmetworst mee.) (helmonds)
- d'iuëgte van ... (=even hoog als ...) (Kaprijks)
- da foart... (=dat is even wennen....) (Sint-Niklaas)
- da gon ich tech nie on zen naos hange (=dat ga ik nog even geheim houden) (Bilzers)
- da's de gaank mer weark (=dat duurt even) (Twents)
- Da's mich prêl
da kan mich nie boemme
das mich glijk (=Dat is mij om het even) (Bilzers)
- da's mij lood om old iezer (=dat is mij om het even) (Westerkwartiers)
- Daar hek ook nog een blauwe maondag mee gelopen (=Daar heb ik ook nog even verkering mee gehad) (Lopiks)
- dae geet nog ën goej pijp roke, dattër mér waach (=die krijgt de rekening nog gepresenteerd, even afwachten !) (Munsterbilzen - Minsters)
- dae höb ich effe de warre gewesje (=die heb ik het even gezegd) (Aelsers)
- dae is van miene doon (=hij is even oud als ik) (Heitsers)
- dae ziet ze vliege (=die is even het noorden kwijt) (Munsterbilzen - Minsters)
- dae zoo nog wol ë knepke èn twei(e) bijte (=hij is altijd even gierig) (Munsterbilzen - Minsters)
- daor meude wellus ne bessem deuraole (=dat moet je nodig even schoonmaken) (Oudenbosch)
- das effe slikke (=daar heb ik nog even van) (Munsterbilzen - Minsters)
- das mich egaol (=dat is me om het even) (Munsterbilzen - Minsters)
- das mich gelijk (egaol) (=dat is me om het even) (Munsterbilzen - Minsters)
- das mich prêl (egaol) (=dat is me om 't even) (Munsterbilzen - Minsters)
- das mich prêl van het zelfde (=dat is mij om 't even) (Munsterbilzen - Minsters)
- das mich prel van het zelfde (=dat is mij om het even) (Munsterbilzen - Minsters)
- dat blif mich (sjijs) egaol (=dat is mij om het even) (Munsterbilzen - Minsters)
- dat holl'n we nog eev'm ien petto (=dat bewaren we nog even voor later) (Westerkwartiers)
- dat kan mich nie boemmë (=dat is mij om het even) (Munsterbilzen - Minsters)
- dat was me eev'm zwitt'n (=dat was me even aanpoten) (Westerkwartiers)
- dat wordt eev' m zwitt' n (=dat wordt even zwaar werken) (Westerkwartiers)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
