309 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `ven`
- aalmoezen geven verarmt niet (=van een aalmoes te geven wordt men zelf niet armer)
- aan alles een kleurtje weten te geven (=voor alles wel een uitleg weten)
- aan de balk schrijven (=nota nemen van iets ongewoons)
- aan de pan blijven hangen/kleven (=zich om bestwil ergens mee bemoeien maar er slecht afkomen)
- aan de schors blijven hangen (=iemand of iets alleen op het uiterlijk beoordelen)
- aan de strijkstok blijven hangen (=geld dat aan een goed doel wordt besteed verdwijnt voor een groot deel bij mensen die oneerlijke onkosten maken)
- aan iets blijven hangen (=ergens verstrikt in raken, ermee bezig blijven)
- achter de schermen blijven (=geen bekendheid ergens mee willen krijgen terwijl diegene het wel bedacht heeft)
- acte de présence geven (=ervoor zorgen dat je ergens aanwezig bent)
- al het goede komt van boven (=alle zegen komt van god)
- al zouden de raven het uitbrengen (=ooit wordt de zaak bekend)
- alle havens schutten geen wind (=niet alles levert een voordeel op)
- alle havens schutten wind (=als je meedoet deel je mee in de winsten)
- alle mensen moeten leven (=gun de anderen ook wat)
- alle molenaars zijn geen dieven (=scheer niet iedereen over dezelfde kam)
- als de armoede binnenkomt vliegt de liefde het venster uit (=armoede betekent vaak het einde van vriendschappen en relaties)
- als honden konden bidden zou het kluiven regenen (=als is een niet ter zake doende opmerking)
- altijd de oude knecht blijven (=geen vorderingen maken (ook geen achteruitgang))
- bezoek en vis blijven drie dagen fris (=je moet geen gasten te lang laten logeren want dan ga je je aan hun gewoonten ergeren)
- bij de tekst blijven (=bij het oorspronkelijke plan blijven)
- bij moeders pappot blijven (=thuis blijven - enkel spreken over iets waar men iets over weet)
- bij nacht zijn alle katjes grauw en alle mondjes even nauw (=als het erop aankomt zijn we allen gelijk)
- bij zijn positieven blijven (=blijven opletten)
- binnen de perken blijven (=zodanig beperkt blijven dat het niet te veel overlast of schade veroorzaakt)
- binnenskamers gebleven (=geheim gebleven)
- botten blijven platvis (=als je dom bent dan blijf je dat)
- boven aarde staan (=overleden zijn maar nog niet begraven)
- boven de pet gaan (=er niets van begrijpen)
- boven de wet staan (=niet gebonden zijn aan de wet)
- boven het hoofd groeien (=onoverkomelijk worden)
- boven het hoofd hangen (=te wachten staan)
- boven Jan zijn (=uit de problemen zijn)
- boven water komen / boven water halen (=tevoorschijn komen / tevoorschijn halen, verschijnen, opduiken)
- boven water zijn (=alles is bekend geworden of is teruggevonden)
- boven zijn theewater (=dronken)
- buiten schot blijven (=niet worden aangetast)
- buiten spel blijven (=(willen) proberen niet betrokken te zijn)
- daar is wat aan te kluiven (=daar is werk aan)
- daar kun je ketelaar van blijven (=dat zal niets opbrengen)
- dat gaapt als een oven (=dat is onwaarschijnlijk)
- dat gaapt zo wijd als een oven (=dat is hoogst onwaarschijnlijk)
- dat gaat mijn pet te boven (=daar begrijp ik niets van)
- dat hangt als een schijthuis boven de gracht (=dat is overduidelijk)
- dat is alleen voor pater en mater en niet voor het hele convent (=dat is voor jou te hoog gegrepen)
- dat is een alikruik van een vent. (=dat is een kleine dikke man.)
- dat ligt hem in zijn mond bestorven (=daar spreekt hij veel over)
- dat staat als een paal boven water (=dat is een absolute zekerheid)
- dat varkentje zullen we even wassen (=deze opdracht zullen we even uitvoeren)
- de bovenhand krijgen (=winnen, zegevieren)
- de boventoon voeren (=het hoogste woord hebben)
407 betekenissen bevatten `ven`
- de oude mens afleggen (=(en de nieuwe aantrekken) een nieuw leven beginnen - beterschap beloven)
- aan het lijntje hebben/houden (=aan de praat houden / beloven, maar steeds weer uitstellen)
- plat op de buik gaan (=aan iemand toegeven, zich overleveren)
- de tongen losmaken (=aanleiding geven tot gepraat)
- van achteren kijkt men de koe in zijn gat (=achteraf is het makkelijk kritiek geven)
- achterna kakelen de kippen (=achteraf is het makkelijk kritiek geven)
- je leven in de waagschaal stellen (=actie ondernemen waarbij het eigen leven in gevaar kwam)
- de zweep erop leggen (=afdrijven, opjagen)
- je snor drukken (=afwezig blijven / zijn werk niet doen)
- het leven is meer dan eten en drinken. (=alleen eten en drinken vult geen leven.)
- wie weet waarom de ganzen blootsvoets gaan? (=alles heeft een reden, ook al is die niet altijd even duidelijk)
- je uitkleden voor men naar bed gaat (=alles weggeven voor men sterft)
- als er één schaap over de dam is, volgen er meer (=als één persoon iets nieuws geprobeerd heeft, durven anderen ook wel)
- laat je linkerhand niet weten wat je rechterhand doet (=als je een ander geld geeft kun je dat beter stilhouden want anderen hoeven het niet te weten)
- kunst baart gunst. (=als je ergens bedreven in bent zijn anderen toegevender en welwillender)
- opgestaan is plaats vergaan (=als je even wegloopt kan iemand anders op je stoel gaan zitten)
- hoop doet leven (=als je kan hopen op betere tijden, dan krijg je toch weer levenslust / zo lang je nog hoop hebt zijn er ook nog mogelijkheden)
- iemand in de buik straffen. (=als straf geen eten geven.)
- recht door zee gaan (=altijd eerlijk blijven/zijn)
- het is altijd koekoek éénzang (=altijd hetzelfde verhaal vertellen of zelfde voorbeeld geven)
- met alle winden draaien (=altijd iedereen gelijk geven)
- met alle winden meedraaien (=altijd iedereen gelijk geven)
- met alle winden waaien (=altijd iedereen gelijk geven / door alles en iedereen laten beïnvloeden)
- begaan zijn met (=bedroefd zijn omdat het met iemand niet goed gaat, meeleven met)
- dat is huilen met de pet op (=bedroevend resultaat)
- ten grave dalen (=begraven worden)
- onder de groene zoden liggen (=begraven zijn)
- aan elkaar gewaagd zijn (=beiden vrijwel evenwaardig zijn)
- een reef in het zeil doen (=besnoeien in de uitgaven, bezuinigen)
- de kerk in het midden laten (=bij een meningsverschil geven beide personen wat toe om het eens te worden)
- bij de tekst blijven (=bij het oorspronkelijke plan blijven)
- goede raad is duur (=bijna te moeilijk om raad te kunnen geven)
- vasthouden aan een strootje (=blijven hopen op een kleine kans.)
- bij zijn positieven blijven (=blijven opletten)
- je kop erbij houden (=blijven opletten, aandacht vasthouden)
- op de been blijven (=blijven staan; niet ziek worden; niet verslagen worden)
- groot bal op kleine aardappelen (=boven zijn stand leven)
- op de koop toe (=bovendien)
- een lijntje trekken (=cocaïne snuiven)
- op de schobberdebonk leven (=dakloos zijn en/of bedelend leven)
- daar kan de schoorsteen niet van roken (=dat brengt niets op / men kan niet alleen van vriendelijke woorden leven)
- dat is een bal voor open doel (=dat is een opmerking waar een zeer voor de hand liggend weerwoord op gegeven kan worden)
- dat kan Bruin(tje) niet trekken (=dat kunnen we ons niet veroorloven (afgeleid van een populaire naam voor trekpaarden))
- dat houdt me op de been (=dat zorgt ervoor dat ik door kan blijven gaan; daardoor houd ik het vol)
- de bal aan het rollen brengen (=de aanzet geven)
- de mei van het leven (=de bloeitijd van het leven)
- het kastje bij het muurtje laten blijven (=de dingen niet gaan overdrijven)
- de admiraal heeft geschoten. (=de gastheer heeft het sein gegeven te gaan eten.)
- het ruime sop kiezen (=de haven uitvaren)
- de rokende vlaswiek niet uitblussen (=de ijverigheid niet doven)
5 dialectgezegden bevatten `ven`
- 't is 'n wet ven Meed'n en Perz'n (=deze wet moet altijd gehandhaafd worden) (Westerkwartiers)
- ie ei een klap ven de meule ehad (=niet goed wijs) (Zeeuws)
- ven wie bin jaij dr eehntie? (=Hoe heet jij?) (Lopiks)
- verjoërë ès nie erg, mér dat addër wiëne vèn ich erg (=verjaren is fijn, maar ouder worden niet) (Munsterbilzen - Minsters)
- wellek wèèf vèn de gè ut lèkkerste (=welke vrouw spreekt jou het meeste aan) (Tilburgs)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
