9 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `rechte`
- als de rechte Adam komt gaat Eva mee (=gezegd van `n meisje dat liever niet wil trouwen)
- de rechte man op de rechte plaats (=de juiste man voor de juiste taak)
- de rechte weg is de beste (=eerlijkheid loont)
- het bij het goede/rechte eind hebben (=gelijk hebben)
- het hart op de rechte plaats hebben (=eerlijk zijn)
- iemands rechterhand zijn (=de belangrijkste assistent zijn)
- laat je linkerhand niet weten wat je rechterhand doet (=als je een ander geld geeft kun je dat beter stilhouden want anderen hoeven het niet te weten)
- op rechte wegen gaan (=niet zondig leven)
- rechter in eigen zaak zijn (=zijn eigen zaak kunnen beoordelen)
5 betekenissen bevatten `rechte`
- de vierschaar spannen. (=een rechtzitting houden. (vierschaar = middeleeuws gerechtelijk bestuur))
- wat de boer niet kent, dat vreet hij niet (=hij wenst uitsluitend gerechten te nuttigen die hij reeds kent)
- ter wereld is er geen dodelijker venijn, dan vriend te schijnen en vijand te zijn (=hoed je voor onoprechte vrienden)
- de gebeten hond zijn (=ten onrechte worden beschuldigd)
- op je strepen staan (=vasthouden aan je principes en rechten.)
26 dialectgezegden bevatten `rechte`
- 't go wel e schele rechte kieken (=geraakt wel aan een vrouw) (Veurns)
- 't loike bai de knuup emme (=het bij het rechte eind hebben) (Overijses)
- bie een kromme stok un rechte slag promberen te heven (=krom en recht) (Zeeuws)
- Dae zillig wilt sjterve, lit zie good de rechte erve. (=Die zalig wil sterven, laat zijn vermogen de rechthebbende erven) (Mechels (NL))
- Dao vèltj gein rechte voor met te plooge (=Daar valt geen land mee te bezeilen) (Weerts)
- die ef de keutel bi'j 't rechte ende (=die heeft het goed) (Giethoorns)
- Die is un bietje mèr as ne rèchte vêrrekesstart. (=Van goede komaf zijn.) (Liessents)
- die slagt de spieker op ' e kop (=die heeft het bij het rechte eind) (Westerkwartiers)
- doar kunde een rechte voor me ploegen (=op die man kun je rekenen) (Hoogstraats)
- Dun diën is meer dan nu rechte verkenssteirt (=Iemand die denkt meer te zijn dan een ander) (Dongens)
- één op 't rechte spoor zett'n (=iemand in 't gareel helpen) (Westerkwartiers)
- één terecht zett'n (=iemand op het rechte spoor zetten) (Westerkwartiers)
- Hi'j ef de keutel bi'j 't recht ende (=Hij heeft het bij het rechte eind) (Giethoorns)
- iemand ien op 't rechte spoor zett'n (=iemand heropvoeden) (Westerkwartiers)
- ij es ter klôf op (=hij heeft het bij het rechte eind) (Gents)
- ik zien rechte voe de vuste (=ik ben eerlijk) (Ostêns)
- Is 't niet mit 't rechte eind uut 't mouwtje, dan mer mit een knoestig houtje (=Niet goedschiks, dan kwaadschiks) (Barnevelds)
- je kan ollièène nog nie rechte pissn (=hij moet altijd geholpen worden) (Kortemarks)
- jis rechte voe de vuust (=hij is openhartig) (Lichtervelds)
- jis rechte voe de vuust (=hij is rechtschapen) (Kortemarks)
- ne schief zjieker (=iemand die van het rechte pad afwijkt) (Zeels)
- op ein króm vaor wèstj mieër as op ein rechte (=verontschulding van een boer als hij niet recht geploegd heeft) (Heitsers)
- steld' oi rechte (=sta op (uit zittende houding) ) (Waregems)
- van die afgezjikte beëijn (=van die rechte benen) (Ninoofs)
- zet ui rechte (=ga rechtop zitten) (Waregems)
- zyn hoar stoa rechte van kleire (=hij is uitzinnig van woede) (Harelbeeks)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
