18 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `lijke`
- appels met peren vergelijken (=twee totaal verschillende dingen vergelijken)
- dat is makkelijker gezegd dan gedaan (=het valt in de praktijk nog niet mee)
- de koninklijke weg bewandelen (=eerlijk zijn)
- de snoeren zijn mij in lieflijke plaatsen gevallen (=ik ben op goede plaatsen beland)
- een lelijke noot met iemand te kraken hebben (=met iemand nog iets af te rekenen hebben)
- een lelijke pijp roken (=zuur opbreken)
- een vrolijke frans zijn (=zeer opgewekt en blij zijn zonder zorgen)
- er een lelijke pijp aan roken (=er veel schade van ondervinden)
- gelijke monniken gelijke kappen (=gelijke mensen verdienen/krijgen een gelijke behandeling)
- lelijke streken op zijn kompas hebben (=gemene en lelijke streken uithalen)
- makkelijker gezegd dan gedaan (=het is eenvoudiger om iets te zeggen dan om het ook daadwerkelijk uit te voeren)
- met gelijke munt betalen (=hetzelfde kwaad terugdoen)
- ongelijke paarden trekken kwalijk. (=mensen die teveel verschillen in kwaliteiten, werken vaak niet goed samen)
- op elkaar lijken als het ene ei op het andere (=goed op elkaar lijken)
- op elkaar lijken als twee druppels water (=precies op elkaar lijken)
- over lijken gaan (=doordouwen zonder oog voor ethiek of moraal)
- ter wereld is er geen dodelijker venijn, dan vriend te schijnen en vijand te zijn (=hoed je voor onoprechte vrienden)
- uit de lijken geslagen (=totaal van zijn stuk gebracht)
119 betekenissen bevatten `lijke`
- de kap maakt de monnik niet (=aan het uiterlijke kan men het innerlijke niet beoordelen)
- fiolen van toorn over iemand uitstorten (=aan iemand duidelijk laten blijken dat je kwaad op diegene bent)
- de bastaard van de graaf wordt later bisschop (=alleen hoge heren kunnen hun buitenechtelijke kinderen een toekomst bieden)
- wie gekheid zaait zal dwaasheid oogsten. (=als je ongebruikelijke dingen doet krijg je ook ongebruikelijke resultaten)
- gedeelde smart is halve smart (=als je over problemen praat, dan kan je het makkelijker verwerken / door de problemen/ellende van een ander is het gemakkelijker de eigen problemen/ellende te dragen)
- ik wil hogerop, zei de jongen en hij kwam aan de galg. (=bereik je doel op een eerlijke manier)
- bij de tekst blijven (=bij het oorspronkelijke plan blijven)
- nood breekt wet (=bij moeilijke omstandigheden is er meer geoorloofd)
- daar kan de schoorsteen niet van roken (=dat brengt niets op / men kan niet alleen van vriendelijke woorden leven)
- dat is andere peper (=dat is wat anders, dat is moeilijker)
- dat is andere tabak (=dat is wat anders, dat is moeilijker)
- primus inter pares (=de beste onder zijns gelijken)
- aan de rand van het ravijn bloeien de mooiste bloemen (=de beste resultaten dragen tegelijkertijd de grootste risico`s)
- de krenten uit de pap halen (=de meest aantrekkelijke gedeelten voor zichzelf bestemmen, bijvoorbeeld de meest interessante taken uit een omvangrijk werk)
- met zijn talenten woekeren (=de persoonlijke mogelijkheden/gaven goed gebruiken)
- het vlees doden (=de zinnelijke behoeften onderdrukken)
- je achter de oren krabben (=door een onverwachte, zorgelijke ontwikkeling tot nadenken gestemd zijn)
- men vangt meer vliegen met honing/stroop dan met azijn (=door vriendelijk te zijn bereik je meer bij iemand dan met lelijke woorden)
- de derde man brengt de spraak aan (=drie hebben gemakkelijker een gesprek dan twee)
- man en paard noemen. (=duidelijke taal spreken)
- een (modder)figuur slaan (=een belachelijke of domme indruk maken)
- dat is opgelegd pandoer (=een duidelijke van te voren afgesproken zaak)
- een duit in het zakje doen (=een kleine bijdrage leveren. (Historisch: de kleinst mogelijke gave in het collectezakje van de kerk).)
- de mens zal bij brood alleen niet leven. (=een mens heeft niet alleen lichamelijke maar ook geestelijke behoeftes.)
- de bot kunnen gallen (=een moeilijke taak aankunnen)
- één uur van onbedachtzaamheid, kan maken dat men jaren schreit (=één moment van onvoorzichtigheid kan verschrikkelijke gevolgen hebben)
- conditio sine qua non (=een onvermijdelijke voorwaarde)
- tegen het zere been schoppen (=een pijnlijke opmerking maken over iets wat gevoelig ligt)
- een appeltje voor de dorst (=een reserve voor moeilijke tijden die mogelijk nog gaan komen)
- het zeil in top zetten (=een zo goed mogelijke vertoning weggeven)
- sisyfusarbeid (=een zware, onmogelijke, zinloze taak)
- uit zuivere bronnen vloeit zuiver water. (=eerlijke mensen praten geen kwaad)
- je in allerlei bochten wringen (=er op alle mogelijke wijzen proberen onderuit te geraken)
- op dezelfde leest geschoeid zijn (=erg op elkaar lijken)
- er de angel uittrekken (=ervoor zorgen dat iets minder gevaarlijk wordt door het meest gevaarlijke deel onschadelijk te maken; iets minder pijnlijk maken)
- geen poot aan de grond kunnen krijgen (=geen schijn van kans blijken te hebben)
- aan de strijkstok blijven hangen (=geld dat aan een goed doel wordt besteed verdwijnt voor een groot deel bij mensen die oneerlijke onkosten maken)
- bij kleine hapjes leert men een hond eten. (=geleidelijk aan kun je zelfs aan onmogelijke dingen wennen.)
- gelijke monniken gelijke kappen (=gelijke mensen verdienen/krijgen een gelijke behandeling)
- lelijke streken op zijn kompas hebben (=gemene en lelijke streken uithalen)
- op elkaar lijken als het ene ei op het andere (=goed op elkaar lijken)
- wie wat bewaart, die heeft wat (=het bewaren van zaken kan op lange termijn voordelig blijken te zijn)
- vertrouwen komt te voet en gaat te paard (=het is makkelijker om iemands vertrouwen te schaden, dan te verkrijgen)
- in iemands vel steken (=het lichamelijke lot van iemand anders ondervinden)
- koeien met gouden horens beloven (=het onmogelijke beloven)
- geen ezel en kan zijn eigen oren afbijten. (=het onmogelijke hoef je niet te doen.)
- met het hoofd tegen de muur lopen (=het onmogelijke proberen)
- met de kop door de muur willen (=het onmogelijke willen)
- de maan met de handen willen grijpen (=het onmogelijke willen doen)
- naar de maan reiken (=het onmogelijke willen doen)
3 dialectgezegden bevatten `lijke`
- âchte (r) lijke dakhaos (=idioot) (Utrechts)
- âchte (r) lijke vaak ook nog et het woord imbeciel er expliciet achter. / gestoarde/ mafketel/ halleve zool (=imbeciel) (Utrechts)
- te lijke goan (=op condoléancebezoek gaan) (Gents)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
