14 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `enden`
- de ene pijl de andere nazenden (=een dwaze of nutteloze daad herhalen)
- de lenden omgorden (=je gereedmaken)
- de lenden smeren (=afrossen)
- de steven wenden (=op een andere manier de dingen gaan aanpakken)
- een stok in de lenden leggen (=slaan)
- een taling uitzenden om een eendvogel te vangen (=een kleinigheid opofferen om iets belangrijks terug te krijgen)
- effen rekening maakt goede vrienden (=of anders: schulden maken vijanden)
- het koren van de molen zenden (=de klanten wegjagen - zichzelf benadelen)
- iemand naar het peperland zenden (=iemand ver van huis sturen)
- in het land der levenden (=op aarde, voor de dood)
- in nood leert men zijn vrienden kennen (=wanneer men in de problemen zit wordt duidelijk welke vrienden daadwerkelijk iets voor je willen betekenen)
- leven als vrienden en rekenen als vijanden (=vriendelijk met elkaar omgaan uit een soort van formaliteit maar eigenlijk helemaal niet zo op elkaar gesteld zijn)
- van stuurboord naar bakboord zenden (=van het kastje naar de muur sturen)
- vrienden in nood, honderd in een lood (=wanneer er zich problemen voordoen, laten vrienden je vaak in de steek)
13 betekenissen bevatten `enden`
- alles op haren en snaren zetten (=alle middelen aanwenden / alles in het werk stellen)
- als het schip lek is, gaan de ratten van boord. (=als het verkeerd loopt, laten valse vrienden je in de steek)
- op de kloosters reizen (=altijd bij vrienden of kennissen logeren)
- dat zijn ze niet die `t Wilhelmus blazen (=dat zijn onze vrienden niet)
- ketters wonen het dichtst bij de paus (=de beste vrienden van een machtig man zijn vaak zijn grootste vijanden)
- ter wereld is er geen dodelijker venijn, dan vriend te schijnen en vijand te zijn (=hoed je voor onoprechte vrienden)
- iemand afschepen (=met een voorwendsel wegzenden)
- hoeren en dieven, met geld zijn zij mijn gelieven (=met geld krijg je vrienden)
- hoe later op de avond/dag hoe schoner volk (=schertsend gezegd bij het laat binnenkomen van vrienden of familie)
- kwade gezelschappen bederven goede zeden. (=slechte eigenschappen overnemen van slechte vrienden)
- vrienden in nood, honderd in een lood (=wanneer er zich problemen voordoen, laten vrienden je vaak in de steek)
- in nood leert men zijn vrienden kennen (=wanneer men in de problemen zit wordt duidelijk welke vrienden daadwerkelijk iets voor je willen betekenen)
- iemand de nek toekeren (=zich minachtend van iemand afwenden)
5 dialectgezegden bevatten `enden`
- 't enden oasem (=buiten adem) (Gents)
- da stink oere énden ümtrèk (=dat stinkt enorm) (Munsterbilzen - Minsters)
- das nie heilegans ènden hoeëk (=dat is niet heel korrekt) (Munsterbilzen - Minsters)
- Niet graoperig maar wil het middelste en de beide enden (=Zich mooier voor doen dan het feitelijk is) (Giethoorns)
- van enden en tutten maakt men centen en klutten (=spaarzaamheid) (Brugs)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen