10 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `door één`
- als door een adder gebeten zijn (=opeens fel reageren)
- als door een repel getrokken (=zeer mager)
- door een donkere bril bekijken (=op een pessimistische manier bekijken)
- door een eiken plank kunnen zien als er een gat in zit (=niet zo bijzonder zijn als je je voordoet)
- eruit zien om door een ringetje te halen (=er keurig uitzien)
- iets door een gekleurde bril zien (=op een bevooroordeelde manier naar de zaak kijken)
- je kan niet door een muur lopen, behalve als er een deur in zit (=dingen kunnen alleen gedaan worden als er een reële kans toe is)
- men wordt wel door een mestkar maar niet door een rijtuig overreden (=goed opgevoede mensen beledigen anderen minder)
- niet met iemand door één deur kunnen (=niet met iemand kunnen samenwerken (door verschillen in persoonlijkheid.))
- om door een ringetje te halen (=keurig netjes)
8 betekenissen bevatten `door één`
- keur baart angst. (=bang zijn om niet de goede keuze te maken door een teveel aan opties)
- recht praten wat krom is (=door een ingewikkelde, onjuiste redenering een onzuivere situatie, daad of besluit trachten van een rechtvaardiging te voorzien)
- een ongeluk zit in een klein hoekje (=door een kleine fout kunnen gemakkelijk erg nare ongelukken gebeuren)
- je achter de oren krabben (=door een onverwachte, zorgelijke ontwikkeling tot nadenken gestemd zijn)
- een aflossing van de wacht (=een vervanging van de ene persoon door een andere)
- een stoel in de hemel verdienen (=je door een goed werk onderscheiden)
- de gelegenheid maakt de dief (=men laat zich gemakkelijk verleiden door een goede gelegenheid)
- niet voor een gat te vangen (=niet door één moeilijkheid te ontmoedigen)
26 dialectgezegden bevatten `door één`
- a tert op zènnen oeësem (=door een inspanning buiten adem geraken) (Meers)
- acute lood vergiftiging (=doodgaan door een kogel) (Klazienaveens)
- Akkerderen (=Door een deur kunnen) (Eersels)
- al geet de lieëge wol ës op hol, de woërd aaterholt hër wol (=beter gekwetst door de waarheid dan gesust door een leugen) (Munsterbilzen - Minsters)
- begaffele / bösse begaffeldj (=iemand te grazen nemen / ben je te grazen genomen (bv. gestoken door een mug)) (Sint-joasters)
- brooid der ne guije bekker gemeukt (=brood gemaakt door een warme kker) (Turnhouts)
- een gerokteid krègen (=door een beroerte getroffen) (Sint-Niklaas)
- een noalde droan (=draad door een oog van een naald steken) (Kaprijks)
- Ge kaant bètur dur un koets overreju worru dan dur un strontkar (=Je kunt beter door een koets worden overreden dan door een strontkar) (Brakels (gld))
- gestreltj dee een peirabie (=gestoken door een bij) (Liedekerks)
- gestréltj dur/van een wesp (=gestoken door een wesp) (Meers)
- hem lauten overlezen (=iemand proberen te (genezen??) door een priester) (Buggenhouts)
- hij / zij is niet in duh wieg gesmoord (smoren is het oude woord voor verstikken (bijv door een kussen) Vroeger werden door moeders in paniek dat ze weer een kind zouden moeten grootbrengen de baby gesmoord .. soms het ondergeshoven kindje (onder het bed der ouders) Heel triest.. het gebeurde wel (=hij / zij is erg oud geworden) (Utrechts)
- ik har nog leewer at mie nun beer grip (=ik werd nog liever gegrepen door een beer) (Twents)
- je word nooit deur een eerleke waegen overreje mar altied deur een strondkarre (=je word nooit door een eerlijk mens de waarheid gezegd) (Flakkees)
- je wordt altijd door un strontkar overreje, nooit door een gouwe koets. (=Je wordt altijd belasterd door rotzakken.) (Utrechts)
- kèn nun pinneke had (=ik ben door een bij (wesp) gestoken) (Hulsters (NL))
- kinst met hem gien huus holl'n (=je kunt met hem niet door één deur) (Westerkwartiers)
- Nie van nen oaze gepoept zien (niet door een haas verwekt zijn) (=Traag zijn) (West-Vlaams)
- noaberen maken (=kennismaken met de buren door een avondbezoek) (Sevenums)
- onder de sloef leië (=gedomineerd worden door een vrouw) (winksels)
- Ónger 'n auto gebleve (=Overreden door een auto) (Hulsbergs)
- Op 'e kakkenoëne (=Op de kop, andersom. De oorsprong ligt bij het spelen met de tol (top in ut Bolserters). Als de tol door een handigheidje op zijn kop terecht kwam.) (Bolserters)
- Stèltj neet oet tot mörge waat gae vandaag door ' nen angere kóntj laote doon! (=Stel niet uit tot morgen wat je vandaag door een andere kan laten doen!) (Kinroois)
- Te voot durg unne haole waeg. (WT) (=te voet door een veldweg) (Mechels (NL))
- Z'es nar den buuët gewist / ze kom van den buuët / hee ne klaene gekocht [baby's werden door een boot over de Schelde gebracht i.p.v. door de ooievaar] (=Ze heeft een kind gekregen) (Wichels)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
