3 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `doel`
- dat is een bal voor open doel (=dat is een opmerking waar een zeer voor de hand liggend weerwoord op gegeven kan worden)
- een schot voor open doel. (=iets zo eenvoudig dat het bijna onmogelijk is om te falen)
- het doel heiligt de middelen (=alle middelen zijn toegelaten, zolang het doel maar bereikt wordt)
40 betekenissen bevatten `doel`
- het achter de ellebogen hebben (=achterbaks; zonder zijn zelfzuchtige bedoelingen te laten zien)
- het doel heiligt de middelen (=alle middelen zijn toegelaten, zolang het doel maar bereikt wordt)
- geen middel onbeproefd laten (=alles proberen om een doel te bereiken.)
- als het huis volbouwd is breekt men de steigers af (=als het doel bereikt is, vergeet men de helpers)
- waar een wil is is een weg (=als je iets echt wilt, dan zul je ook slagen /de weg vinden naar je doel)
- ik wil hogerop, zei de jongen en hij kwam aan de galg. (=bereik je doel op een eerlijke manier)
- andermans boeken zijn duister te lezen (=de toestand of bedoelingen van een ander zijn moeilijk in te schatten)
- weten waar de aal kruipt (=de ware bedoelingen van iemand doorzien)
- te haaien en te draaien lopen (=doelloos ronddwalen)
- met een gouden hengel vissen (=door bedrog zijn doel halen)
- er geen touw aan vast kunnen knopen (=door de onduidelijkheid niet kunnen begrijpen wat er wordt bedoeld)
- de gestage drup holt de steen (uit) (=door vol te houden wordt uiteindelijk wel het doel bereikt)
- een verborgen agenda hebben (=een doel hebben dat voor de anderen verborgen gehouden wordt, bijvoorbeeld in een samenwerkingsverband)
- een te grote broek aantrekken (=een doel stellen waarvoor je niet de benodigde middelen hebt)
- de hoofdvogel schieten (=een hoofdprijs winnen, maar vaak ironisch bedoeld. Letterlijk: de hoofdvogel is de hoofdprijs bij het vogelschieten)
- een leugentje om bestwil (=een leugen met een goede bedoeling)
- op de koop toe nemen (=een onbedoeld gevolg accepteren)
- een kerel als Kas (=een stevig gebouwde kerel (ironisch bedoeld))
- alle wegen leiden naar Rome (=er zijn veel manieren om je doel te bereiken / de uitkomst is altijd hetzelfde)
- ergens verzeild raken (=ergens onbedoeld terechtkomen)
- de reis is nog niet ten einde als men kerk en toren herkent (=geef niet op voor het doel geheel is bereikt)
- aan de strijkstok blijven hangen (=geld dat aan een goed doel wordt besteed verdwijnt voor een groot deel bij mensen die oneerlijke onkosten maken)
- de haring over de kop varen (=het doel voorbijschieten)
- het is een pleister op een zere wonde (=het is bedoeld om het leed wat te verzachten)
- schipbreuk lijden (=het niet tot zijn doel geraken / mislukken)
- je in de vingers snijden (=jezelf (onbedoeld) benadelen)
- je in de kaart laten kijken (=meestal onopzettelijk een ander inzicht geven in je bedoelingen)
- lachende monden, bijtende honden. (=mensen die vriendelijk of aardig lijken, kunnen in werkelijkheid kwade bedoelingen hebben)
- de lat hoog leggen (=moeilijk haalbare doelen stellen)
- nu komt de aap uit de mouw (=nu blijkt wat werkelijk de bedoeling was)
- iets boven de tafel fietsen (=open kaart spelen met bedoelingen)
- je kan geen omelet maken zonder eieren te breken (=soms moet men iets verliezen om een hoger doel te bereiken)
- geen vlieg kwaad doen (=uitsluitend goede bedoelingen hebben, niemand tot last zijn)
- steeds verder van huis raken (=verder van je doel afraken)
- met een zilveren hengel vissen (=vis kopen in plaats van vangen. Ook: doel bereiken met bedrog)
- de wil voor de daad nemen. (=waarderen dat het goed bedoeld is ook al pakte het anders uit)
- wie niet sterk is moet slim zijn (=wie geen macht of invloed heeft moet zijn slimheid gebruiken om je doel te behalen)
- er mee voor de draad komen (=zeggen wat de precieze bedoeling is)
- met het water voor de dokter komen (=zeggen wat je bedoelt)
- je tabernakelen bouwen (=zich vestigen met het doel lang te blijven)
21 dialectgezegden bevatten `doel`
- Akelig, ‘n akelig brokkie (=Een stukle (papier oid) wat net niet geschikt is voor het doel datje voor ogen had. Ook: een lastig stukje van de route.) (Volendams)
- an de kar elp' n steek' n / duiën (=de zaak / het doel steunen / promoten) (Waregems)
- d'r benn'n veul weeg'n die noar Rome leid'n (=men kan op meerdere manieren zijn doel bereiken) (Westerkwartiers)
- Da es pakken noar de moane (=Een onmogelijk te verwezelijken doel najagen) (Wetters)
- dat het gien doel (=dat heeft geen nut) (Leewarders)
- dik over dun luëpen (=dwars door de velden zonder paden te volgen of zonder iets te ontzien recht op zijn doel afgaan) (Meers)
- Doetet mét de vingers of doetet mette daum, t vrouke krait en naote praum (=Alle middelen zijn goed om je doel te bereiken) (Bilzers)
- e vieëgelke moet fleete, mèr doevür moet een fleet nog nie voeëgele (=alles heeft zijn doel) (Munsterbilzen - Minsters)
- ebbe nis ebbe en krijge de kunst (=het doel heiligt de middelen) (Oudenbosch)
- heirsem al op zen zokke aofkaome (=hij gaat stilaan op zijn doel af) (Bilzers)
- ich heir dich al op zën zokke aofkoëme (=geslepen zijn om zijn doel te bereiken) (Munsterbilzen - Minsters)
- me zijn streeke, nem me zijn dre (=het vooropgestelde doel is behaald) (Waregems)
- met 'n beedje schipper'n kom' je d'r wel (=met wat onderhandelen je doel bereiken) (Westerkwartiers)
- mèt ë kënon op ën vlieg sjiete (=alle middelen inzetten om je doel te bereiken) (Munsterbilzen - Minsters)
- moete kretse vürter te koeëme (=hard moeten werken om het doel te bereiken) (Munsterbilzen - Minsters)
- Op schabbelebonk gaon (=Er op uit gaan zonder duidelijk doel) (Ewijk (Euiwwiks))
- opte kis vlamme (=op doel schieten) (Munsterbilzen - Minsters)
- roeje mètte rieme daajste hëbs (=alle middelen zijn goed om je doel te bereiken) (Munsterbilzen - Minsters)
- Van ie nui dui reddellen (daggern) (=Zich haasten van her naar der zonder doel) (Teralfens)
- vër zenen èvevieël (=zonder doel) (Munsterbilzen - Minsters)
- Vinger of daum gaeve de vrolaaj heil viël laum (=alle middelen zijn goed om het doel te bereiken) (Bilzers)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
