933 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `ar`
- barbertje moet hangen (=ongeacht of iemand schuldig is moet die gestraft worden)
- bekend staan als de bonte hond met de blauwe staart (=berucht)
- bergafwaarts gaan (=het gaat steeds slechter, bijvoorbeeld met iemands gezondheid)
- beter een blind paard dan een leeg halster. (=beter iets dan niets)
- beter één ezel voor de ploeg dan twee paarden op stal. (=kiezen voor zekerheid.)
- beter hard geblazen dan de mond gebrand (=het is beter dat men zich inspant dan dat er door slordigheid of luiheid iets fout gaat)
- bij elkaar flansen (=samenrapen)
- bij elkaar passen als twee trommelstokken (=goed bij elkaar passen)
- bij het scheiden van de markt leert men de kooplui kennen (=iemands ware karakter blijkt pas als het erop aankomt)
- bij Neck om naar Den Haag (=een onnodige omweg maken)
- bitter in de mond maakt het hart gezond (=ook wat minder aangenaam is, kan gezond of goed zijn)
- boeren en varkens worden knorrend vet (=een boer die klaagt heeft daar wellicht geen reden toe)
- bomen ontmoeten elkaar niet, mensen wel (=de kans dat je iemand toevallig tegenkomt is groot)
- boven aarde staan (=overleden zijn maar nog niet begraven)
- buiten de waard rekenen (=niet gerekend hebben op hoe anderen er werkelijk over denken)
- daar ben ik mooi klaar mee (=nu heb ik een probleem)
- daar geboren en getogen (=daar geboren en opgegroeid)
- daar geeft de lommerd geen geld op (=daar heb ik niets aan - dat geloof ik niet)
- daar groeit het gras in de straten (=daar is het erg saai)
- daar hangt de po uit (=het is niet zoals het zou moeten zijn)
- daar hangt de schaar uit (=men is daar niet te vertrouwen)
- daar hangt het mes uit (=men durft daar een grote uitdaging aan te gaan)
- daar heb je het gedonder in de glazen (=daar begint de miserie)
- daar helpt geen lievemoederen/moedertje lief aan (=niets helpt, ook vriendelijke woorden niet)
- daar is een haartje in de boter (=daar is ruzie of wrijving)
- daar is geen oogje vet meer op (=dat is niet veel meer waard)
- daar is geen woord Frans/Latijn/Chinees bij (=iedereen kan dat begrijpen)
- daar is kop noch staart aan te vinden (=daar geraak je niet uit wijs)
- daar is vlees in de kuip (=daar is het goed)
- daar is wat aan te kluiven (=daar is werk aan)
- daar is wel wachten maar geen vasten naar (=dat zal niet gauw gebeuren)
- daar kan de schoorsteen niet van roken (=dat brengt niets op / men kan niet alleen van vriendelijke woorden leven)
- daar kan je gif op innemen (=je mag er zeker van zijn dat het gaat gebeuren)
- daar kan niets van inkomen (=dat zal niet lukken)
- daar komt de zwarte kat in (=daar komt ruzie van)
- daar komt een schip met zure appels (=daar komt een stevige regenbui aan)
- daar kun je donder op zeggen (=daar mag je zeker van zijn)
- daar kun je ketelaar van blijven (=dat zal niets opbrengen)
- daar lusten de honden geen brood van. (=het is volstrekt onacceptabel)
- daar moet de schoorsteen van roken (=dat moet de inkomsten voortbrengen. Daar moeten we van bestaan)
- daar staan klompen (=tevergeefs wachten)
- daar steekt meer in dan een enkele panharing (=daar zit meer achter)
- daar valt wel een mouw aan te passen (=daar is wel een oplossing voor te vinden)
- daar wordt niet hard op gebikt. (=met tegenzin eten.)
- daar wringt de schoen (=weten waar het probleem zit)
- daar zal wat zwaaien (=daar zal een hartig woordje gesproken worden)
- daar zijn de daken met vlaaien bedekt (=daar is men rijk / Daar heeft men overvloed)
- daar zit `em de kneep/knoop (=daar zitten de moeilijkheden/problemen)
- daar zitten graten in (=daar klopt iets niet)
- daar zitten nogal wat haken en ogen aan (=er zijn meer problemen dan je op het eerste gezicht zou denken)
929 betekenissen bevatten `ar`
- in zijn achterhoofd hebben (=als reserve klaar hebben)
- wanneer twee honden vechten om een been, loopt de derde ermee heen (=als twee strijdende personen of partijen zich richten op elkaar, kan een ander daarvan profiteren door zich datgene toe te eigenen waar om gestreden wordt)
- uitdrogen als een Harderwijker (=alsmaar vervelender worden)
- van leugens aaneenhangen (=altijd maar liegen)
- draaien als een molen (=altijd meegaan met de heersende mening - naar de mond van de toehoorder praten)
- april doet wat hij wil (=april geeft onvoorspelbaar weer)
- van geld voorzien zijn als een pad van veren (=arm zijn)
- winter hebben (=arm zijn)
- armoe met eren kan niemand deren. (=arm zijn is niet erg als je maar eerlijk bent)
- op de magerste paarden bijten de dazen. (=arme mensen hebben vaak pech)
- als de armoede binnenkomt vliegt de liefde het venster uit (=armoede betekent vaak het einde van vriendschappen en relaties)
- armoede zoekt list. (=armoede dwingt om op zoek te gaan naar alternatieve manieren om rond te komen)
- hoogmoed deed nooit iemand goed. (=arrogantie en overmoed zijn slechte eigenschappen)
- je bent om op te eten (met boter en suiker). (=beeldig, snoezig, hartveroverend, snoeperig.)
- breek me de bek niet open (=begin daar maar niet over, want daar kan ik heel veel negatieve dingen over vertellen)
- terug naar af (=begin maar weer opnieuw)
- van leer trekken (=beginnen met vechten, duidelijk laten merken dat iets als vervelend ervaren wordt)
- aan de slag gaan (=beginnen te werken, starten)
- waar twee kijven hebben twee schuld (=beide personen hebben schuld als ze ruzie met elkaar maken)
- aan elkaar gewaagd zijn (=beiden vrijwel evenwaardig zijn)
- heeft de duivel het paard gegeten, dan neemt hij de toom ook nog. (=ben je eenmaal in de macht van slechte mensen, dan wordt het alleen maar erger)
- maak je borst maar nat (=bereid je voor op een zware klus (of op veel tegenstand))
- beter van een stad dan van een dorp (=beter dat een rijke betaalt dan een arme)
- beter blooie Piet dan dooie Piet (=beter een aarzelend iemand dan iemand die ondoordacht handelt)
- twee koetsiers op één dak. (=beter is er maar één baas)
- om kaneelwater lopen (=beuzelwerk doen - van het kastje naar de muur gestuurd worden)
- apen en beren op de weg zien (=bezwaren zien)
- leeuwen en beren op de weg zien (=bezwaren zien)
- captie maken (=bezwaren/aanmerkingen maken)
- buurmans gras is altijd groener (=bij anderen lijkt het altijd beter (omdat men daar de interne problemen niet van kent))
- het is kwaad kammen daar geen haar is. (=bij arme mensen valt niets te halen)
- je kan geen kaalkop bij het haar vatten (=bij de arme valt niets te rapen)
- je kan geen kei het vel afstropen (=bij de arme valt niets te rapen)
- lege kisten, maken twisten. (=bij schaarste onstaat ruzie)
- in een goed blaadje staan (=bijzonder gewaardeerd worden)
- de ogen verblinden (=blind maken voor de waarheid)
- in februari klagen de boeren het minst. (=boeren klagen altijd maar februari heeft de minste dagen om in te klagen (grapje))
- men poot de aardappelen wanneer men wil, ze komen toch niet in april (=boerenregel. Aardappelen komen pas in mei uit)
- de aardappelen komen niet voor de eikenblaren (=boerenregel. De aardappelplant begint te groeien als de eik in het blad komt)
- met opgestoken/opgestreken/opgezet zeil naar iemand toe gaan (=boos naar iemand toe gaan of boos bij iemand binnen komen)
- daar heb je het gedonder in de glazen (=daar begint de miserie)
- dat gaat mijn pet te boven (=daar begrijp ik niets van)
- daar geboren en getogen (=daar geboren en opgegroeid)
- daar is kop noch staart aan te vinden (=daar geraak je niet uit wijs)
- daar geeft de lommerd geen geld op (=daar heb ik niets aan - dat geloof ik niet)
- dat kan het paard niet trekken. (=daar heb ik onvoldoende geld voor)
- het is daar armoe troef (=daar heerst grote armoede)
- daar groeit het gras in de straten (=daar is het erg saai)
- daar is vlees in de kuip (=daar is het goed)
- visnamig (=daar is het goed vissen, er zit daar veel vis)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
