37 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `en zo`
- als een zoutpilaar (=onbeweeglijk, stijf)
- als honden konden bidden zou het kluiven regenen (=als is een niet ter zake doende opmerking)
- dat zal mij een zorg wezen (=daar trek ik me niets van aan)
- dat zet geen zoden aan de dijk (=dat is geen bijdrage van serieuze betekenis)
- de verloren zoon is terecht (=wat (of wie) al lang verloren was, is teruggevonden)
- een klein visje een zoet visje (=een klein voordeel of winstje dat met weinig moeite is verkregen)
- een oortje in vieren zouden bijten (=erg gierig zijn)
- een papieren zoldertje (=een dunne ijskorst)
- een tien met een griffel en een zoen van de juffrouw (=in de volksmond: De beste beloning voor een 19e eeuws schoolkind)
- een zondagse steek houdt geen week (=de zondag is geen werkdag maar de dag des Heeren)
- een zondagskind (=iemand die steeds geluk heeft)
- een zondagssteek houdt geen week (=er rust geen zegen op het werk wat iemand op zondag doet)
- een zoon van zijn vader zijn (=het karakter van zijn vader hebben)
- één zwaluw maakt nog geen zomer (=één positieve gebeurtenis betekent niet dat alle problemen opgelost zijn.)
- er zijn geen rozen zonder doornen (=bij elk geluk is er ook verdriet)
- geen koren zonder kaf (=tussen al het goeie zit altijd ook wel iets minder goeds)
- geen krieken zonder stenen. (=niemand is er perfect.)
- geen zo kleine sant of hij wil zijn kaars hebben (=ook de mindere machten moet men gunstig stemmen)
- geen zoden aan de dijk brengen/zetten (=niets bijdragen tot)
- geen zorgen voor de dag van morgen (=maak je nu nog niet druk over mogelijke toekomstige problemen)
- geen zorgen voor morgen, elke dag heeft genoeg aan zijn eigen kwaad (=de moeilijkheden van vandaag zijn genoeg om je zorgen over te maken)
- het leven is geen zoete krentenbol (=het is niet altijd zo mooi, iedereen heeft wel eens tegenvallers)
- honger maakt rauwe bonen zoet (=als men honger heeft, smaakt alles)
- je kan geen omelet maken zonder eieren te breken (=soms moet men iets verliezen om een hoger doel te bereiken)
- kort en goed valt licht en zoet. (=pak dingen snel op en doe het goed)
- meisjes die bloemen dragen, mag je kussen zonder te vragen (=een aanmoediging om meisjes met bloemen te kussen)
- men zou hem een aalmoes geven (=hij ziet er armoedig uit)
- mensen vertellen veel op een zomerse dag. (=verhalen kloppen niet altijd)
- mij een zorg (=wat kan mij het schelen!)
- naar zijn woorden zoeken (=niet goed meer weten wat te zeggen)
- niets dan wonden en builen zoeken (=altijd willen vechten)
- op alle slakken zout leggen (=op alle onbelangrijke dingen commentaar hebben)
- op een papieren zoldertje lopen (=grote risico`s nemen)
- vijgenbladen zoeken (=nietige uitvluchten zoeken)
- werken zolang het dag is (=werken zo lang iemand kan)
- wie gaat slapen zonder te hebben gegeten, staat op zonder te hebben geslapen. (=voor de gezondheid zijn eten en slapen van belang.)
- zoals de ouden zongen piepen de jongen (=de jongeren leren het van de ouderen)
63 betekenissen bevatten `en zo`
- van een leien dakje gaan (=bijzonder vlot en zonder problemen verlopen)
- de eigen boontjes doppen (=de eigen zaken regelen zonder hulp van anderen)
- op stel en sprong (=direct en zonder uitstel.)
- bot gegeten hebben (=dom geboren zijn en zo blijven)
- een Babylonische spraakverwarring (=door elkaar spreken zonder naar elkaar te luisteren en elkaar niet verstaan)
- over lijken gaan (=doordouwen zonder oog voor ethiek of moraal)
- leven als een god in Frankrijk (=een aangenaam en zorgeloos leven hebben)
- ambt geeft verstand. (=een baan gekregen hebben zonder er iets van af te weten)
- het zeil in top zetten (=een zo goed mogelijke vertoning weggeven)
- een mooi span voor een bokkenwagen (=een zonderling koppel)
- een hartje zonder zorg (=een zorgeloos iemand)
- iets in de vingers hebben (=ergens ervaring en deskundigheid over hebben opgebouwd, waardoor men met grote kwaliteit en zonder fouten te maken, zich hiermee bezig kan houden)
- met de muts naar iets gooien (=ergens geen zorg aan besteden / er een slag naar slaan, ernaar raden)
- er over oordelen als een blinde over de kleuren (=erover oordelen zonder kennis van zaken)
- wie dan leeft die dan zorgt (=geen zorg om de toekomst van anderen)
- wie dan leeft, wie dan zorgt (=geen zorgen maken over de toekomst)
- eten uit de korf zonder zorg (=geen zorgen meer hebben over zijn levensonderhoud)
- het geluk vliegt; wie het vangt die heeft het. (=geluk kan zo maar komen en zo weer gaan)
- tranen met tuiten huilen/schreien (=heel erg huilen zonder dat het echt erg is)
- de kerk midden in het dorp laten. (=het laten zoals het is)
- iets naar zijn hand zetten (=het precies (laten) doen zoals hij wil)
- elk huisje heeft z`n kruisje (=ieder gezin heeft eigen zorgen en problemen)
- elk hart heeft zijn smart. (=iedereen heeft zijn eigen zorgen om iets)
- iemand de genadeslag geven (=iemand die al in grote moeilijkheden zit nog een probleem erbij geven zodat diegene het niet meer aan kan)
- iemand wel achter het behang kunnen plakken (=iemand heel vervelend vinden, waardoor je het liefst even helemaal niets meer met hem of haar te maken zou willen hebben)
- pluimen in de wind waaien (=iets doen zonder na te denken)
- er je eigen plasje overheen doen (=iets een beetje veranderen zodat helemaal naar je zin is. In werksituaties kan dit soms uit de hand lopen, als er veel belanghebbers zijn die allemaal hun eigen plasje over een document willen doen. Het kan dan resulteren in een onleesbare tekst.)
- iets voetstoots aannemen (=iets geloven zonder bewijs)
- op de pof komen (=iets kopen zonder direct te betalen)
- een kat in de zak kopen (=iets kopen zonder het gezien te hebben - bedrogen worden)
- iets niet op je laten zitten (=iets niet aanvaarden zonder tegenstand)
- de vlag dekt de lading niet (=iets onder een goede naam verkopen zonder dat het ook die kwaliteit heeft)
- iets in de schoot geworpen krijgen (=iets verkrijgen zonder al te veel moeite er voor te doen)
- voor dood achterlaten (=in de steek laten zonder hoop op herstel.)
- in het diepe gegooid worden (=in een baan aan het werk moeten zonder ingewerkt te worden)
- aan de heidenen overgeleverd (=in zware moeilijkheden - in de macht van mensen zonder scrupules)
- wie vis heeft, moet ook de graat hebben (=je moet ook de nadelen accepteren (geen rozen zonder doornen))
- kleine vossen bederven de wijngaard (=kleine fouten kunnen zorgen voor grote problemen in het geheel)
- een knuppel in het honderd gooien (=kritiek geven zonder namen te noemen)
- lachen als een boer met kiespijn (=lachen zonder echt blij te zijn)
- glashard liegen (=liegen zonder er iets van in zijn houding te laten merken)
- platvis eet je met de ramen open en rondvis met de ramen dicht (=m.a.w. platvis is een zomervis en rondvis is in de winter op z`n best)
- mee-eten uit de grote pot van Egypte (=meegenieten zonder vergoeding)
- zo de waard is vertrouwt hij zijn gasten (=men ziet de anderen zoals men zichzelf ziet)
- de violen stemmen (=met elkaar onderhandelen, naar compromissen zoeken)
- iets voor Jan Joker doen (=moeite doen zonder enig resultaat of waardering)
- iets voor Jan Lul doen (=moeite doen zonder enig resultaat of waardering)
- vijgenbladen zoeken (=nietige uitvluchten zoeken)
- iemand op sleeptouw nemen (=omdat iemand het alleen niet lukt diegene helpen, iemand steeds maar dingen beloven zonder die na te komen, iemand gebruiken voor eigen belang zonder dat die het doorheeft)
- pappen en nathouden (=situatie min of meer ongewijzigd te laten zonder een beslissing te nemen of daadwerkelijk een probleem op te lossen)
10 dialectgezegden bevatten `en zo`
- `n zo ist e en niet aorester (=en zo is het en niet anders) (Flakkees)
- azeu en azeu (=zus en zo) (Ninoofs)
- azjiuë in azjuë moar (=zus en zo) (Kaprijks)
- das mich ammël get, zaag oos Bet, en zo hô twei jing aoën één T.t (=nu heb ik wat aan de hand, zei Bet, nu hangen er 2 kinderen aan 1 T.t) (Munsterbilzen - Minsters)
- En een me dit , en een me dat en een me zus en een me zo (=zus en zo) (Utrechts)
- en zo gaogut ok mee (=hetzelfde is het geval met) (Oudenbosch)
- Gedraagtj uch fatsoenlik en zoeë neet...haodj 't den plezerig! (=Gedraag u fatsoenlijk en zo niet...houdt het dan plezierig!) (Kinroois)
- ielk op zene toer ès niks te viël (=beurt om beurt en zo gehoort het) (Munsterbilzen - Minsters)
- van 't 'alverdrae donker, 'alven bak (=maar zus en zo) (Wichels)
- zoe sjael as nen otter en zie blind as ne molp (=zo scheel als een otter en zo blind als een mol) (Munsterbilzen - Minsters)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
