296 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `zo`
- zo scheef als een krab (=erg scheef)
- zo scheel als de hondenwacht (=zeer scheel)
- zo scheel als een otter (=zeer scheel)
- zo slim als een vos zijn (=heel erg slim zijn)
- zo snel als het licht (=heel snel)
- zo sterk als een paard (=oersterk)
- zo sterk als een paard. (=heel sterk zijn)
- zo stijf als een bonenstaak (=bijzonder stijf)
- zo stil dat je een speld kunt horen vallen (=bijzonder stil)
- zo stom als een vis (=iemand die geen woord zegt)
- zo stoned zijn als een garnaal (ook makreel) (=onder invloed zijn van hasj)
- zo vader, zo zoon (of: zo moeder, zo dochter) (=kinderen erven de eigenschappen van hun ouders)
- zo vast staan als een muts met zeven keelbanden (=erg vast staan)
- zo veeg als een luis op een kam (=in groot gevaar verkerend)
- zo vol als mut (=eivol)
- zo vraagt men de boeren de kunst af (=zo verneem je hoe het moet)
- zo vrij als een vogeltje in de lucht (=alles kunnen doen en laten wat iemand wil)
- zo welkom als een hond in de keuken (=absoluut niet welkom)
- zo wijs als Salomo`s kat zijn (=erg wijs denken te zijn, maar eigenlijk totaal niet zijn)
- zo zat als een deur (=helemaal bezopen zijn)
- zo zeker als de bank (=iemand die in alles te vertrouwen is)
- zo zeker als tweemaal twee vier is (=absoluut zeker)
- zo ziek als een hond zijn (=zeer ziek zijn, doodziek op bed liggen)
- zo ziet men weer hoe een dubbeltje rollen kan (=zo zie je maar hoe het kan gaan)
- zo zijn we niet getrouwd (=op die manier iets niet afgesproken hebben)
- zo zit de vork in de steel (=zo zit de zaak in elkaar.)
- zo zwaar als een aambeeld (=erg zwaar)
- zoals de ouden zongen piepen de jongen (=de jongeren leren het van de ouderen)
- zoals de vos steelt, steelt ook het vosje. (=valse ouders hebben valse kinderen.)
- zoals het klokje thuis tikt, tikt het nergens (=het is nergens zo goed als thuis)
- zoals het raait en draait (=zoals het zijn gangetje gaat)
- zoals het reilt en zeilt (=zoals het zijn gangetje gaat)
- zoden aan de dijk zetten (=daadwerkelijk hulp verschaffen)
- zoet gedronken, zuur betaald. (=drankmisbruik kan veel schade aanrichten)
- zoete broodjes bakken (=dingen zeggen om een goede indruk achter te laten bij mensen met invloed)
- zolang er leven is, is er hoop (=er is altijd hoop, dus geef nooit op!)
- zonder aanzien des persoons (=zonder iemand voor te trekken; zonder er rekening mee te houden om wie het gaat)
- zonder blikken of blozen (=onbeschaamd, zonder zich iets van anderen aan te trekken)
- zonder geluk vaart niemand wel (=alleen met hard werken komt men er niet, ook een beetje geluk is nodig om ergens te komen)
- zonder mijn en dijn zou de wereld hemels zijn (=jaloezie en hebzucht maken de wereld een stuk minder fraai)
- zonder slag of stoot (=zonder het minste probleem)
- zonder strijd, geen overwinning (=na grote inspanning wordt succes pas bereikt)
- zorg dat daar geen zwarte hond tussen komt (=pas op dat het niet misgaat)
- zout in de wond strooien (=iemands leed verergeren)
- zoveel geven om iets als een boer om een kers (=er totaal niets om geven)
- zoveel hoofden, zoveel zinnen (=iedereen heeft een eigen mening waarbij men moeilijk samen tot een oplossing kan komen)
424 betekenissen bevatten `zo`
- de violen stemmen (=met elkaar onderhandelen, naar compromissen zoeken)
- met het ongewapend oog (=met het blote oog (zonder hulpmiddelen))
- met het blote oog (=met het oog te zien, zonder hulpmiddelen)
- zo lang aardappels poten als je mest hebt (=met iets zo lang mogelijk doorgaan)
- een bliek (spiering) uitgooien om een snoek te vangen (=met zo min mogelijk kosten proberen maximale winst te behalen)
- met de deur in huis vallen (=meteen ter zake komen / onmiddellijk over datgene beginnen waarvoor men kwam zonder)
- iets voor Jan Lul doen (=moeite doen zonder enig resultaat of waardering)
- iets voor Jan Joker doen (=moeite doen zonder enig resultaat of waardering)
- gewogen en te licht bevonden (=na onderzoek afgekeurd zijn)
- in adamskostuum (=naakt, zonder kleren)
- voor hetzelfde geld (=net zo goed)
- van dik hout zaagt men planken (=niet al te nauwkeurig of zorgvuldig werken)
- met de pet naar iets gooien (=niet echt moeite voor iets doen, zonder inzicht schatten)
- tekortdoen (=niet goed verzorgen, niet genoeg geven)
- iets onder de leden hebben (=niet helemaal gezond zijn)
- geen krimp geven (=niet opgeven, doorgaan zonder te klagen)
- niet veel om de hakken (=niet veel bijzonders)
- niet veel zaaks (=niet veel bijzonders)
- door een eiken plank kunnen zien als er een gat in zit (=niet zo bijzonder zijn als je je voordoet)
- het achter de oren hebben (=niet zo dom zijn als men lijkt)
- zo `n vaart niet lopen (=niet zo erg zijn als het lijkt)
- morgen komt er weer een dag (=niet zo haastig, morgen kan het ook nog)
- op rechte wegen gaan (=niet zondig leven)
- vijgenbladen zoeken (=nietige uitvluchten zoeken)
- geen vlees zonder been (=niets zonder gebreken)
- uit de pot van Egypte eten (=nog thuis eten bij de ouders die voor je zorgen)
- nog nat(/ niet droog) achter de oren zijn (=nog uiterst onervaren zijn, zodat men er niet over mee kan praten)
- duren is een mooie stad (=nu is het goed, maar blijft dat zo?)
- iemand op sleeptouw nemen (=omdat iemand het alleen niet lukt diegene helpen, iemand steeds maar dingen beloven zonder die na te komen, iemand gebruiken voor eigen belang zonder dat die het doorheeft)
- zonder blikken of blozen (=onbeschaamd, zonder zich iets van anderen aan te trekken)
- een wild haar in de neus hebben (=onbezonnen en wild zijn)
- de nieren proeven (=onderzoeken of iets echt waar is)
- in een slechte huid (=ongezond - iets ongunstigs verwachtend)
- in een slecht vel steken (=ongezond zijn - iets ongunstigs te verwachten hebben)
- door de kajuitsramen aan boord komen (=onmiddellijk bevelhebber worden, zonder eerste ondergeschikte te zijn geweest)
- nattevingerwerk zijn / Met de natte vinger doen (=onnauwkeurig, overhaast of zonder de geschikte methode of middelen uitgevoerd werk)
- zo dom als touw (=onnozelheid of domheid (als in: `Je bent ook zo dom als touw hè?!`))
- van Jan Pet (=onverzorgd, waardeloos)
- je er met jantje-van-leiden afmaken (=onzorgvuldig zijn en weinig aandacht aan het werk besteden)
- bitter in de mond maakt het hart gezond (=ook wat minder aangenaam is, kan gezond of goed zijn)
- plak en gard ontwassen zijn (=ook zonder begeleiding wel kunnen leven)
- met de maat waarmee gij meet, zal u weder gemeten worden (=op de manier zoals je een ander behandelt zal je ook zelf behandeld worden)
- op de tast (=op het gevoel, zonder te zien)
- op je paasbest zijn (=op zijn best gekleed en goed verzorgd zijn)
- met een schone lei beginnen (=opnieuw mogen beginnen, zonder dat misstappen uit het verleden nog zichtbaar zijn)
- de uitzondering bevestigt de regel (=overal zijn er uitzonderingen)
- de markt afschuimen (=overal zoeken wat er `te koop` is)
- van december tot maart is de schol de pan niet waard (=platvis moet je in de zomer eten)
- iemand onder vier ogen spreken (=praten met iemand zonder dat anderen erbij zijn)
- in het gareel lopen (ook: in de pas lopen) (=precies zo doen als de anderen)
50 dialectgezegden bevatten `zo`
- dat is neet zo slim (=dat is niet heel erg, ) (Achterhoeks)
- dat is overduud'lek (=dat is zo klaar als een klontje) (Westerkwartiers)
- dat is zoe kroomp wie un ziekel (=dat is zo krom als het maar kan) (Mestreechs)
- dat it nie (=het is niet zo dringend) (Munsterbilzen - Minsters)
- dat ken je op je vingers noatell'n (=dat is zo klaar als een klontje) (Westerkwartiers)
- dat kimp zoe na nie (=dat steekt niet zo nauw) (Bilzers)
- dat komt mondjesmoat veur (=dat gebeurt niet zo vaak) (Westerkwartiers)
- dat komt niet zo krekt heur (=dat steekt niet zo nauw hoor) (Westerkwartiers)
- Dat komt zo uit de haven. (=Dat is gestolen.) (Rotterdams)
- dat kreeg ze ien heur schoot smeet' n (=dat werd haar zo maar toegeworpen) (Westerkwartiers)
- Dat kries te esse zoa veursjneppetig bès (=Dat krijg je als je zo voorbarig bent) (Gelaens (Geleens))
- Dat kump neet zo nauw. (=Dat komt niet zo precies.) (Aaltens)
- Dat kump neet zoea nej! (=Dat hoeft niet zo precies!) (Steins)
- dat kump zoe na nie (=dat komt niet zo nauw) (Munsterbilzen - Minsters)
- dat leit veur de haand (=dat is zo klaar als een klontje) (Westerkwartiers)
- Dat lijkt me keihard (=Volgens mij is dat niet zo) (Rotterdams)
- dat lik zwaur op men laever (=dat vergeet ik nog zo rap niet) (Munsterbilzen - Minsters)
- dat mes is zo stomp, daor ku'je wel op gaon zitten en naor Keulen riejen. (=dat mes is erg bot.) (Putters)
- Dat mes is zo stomp, ie kun er wel op naor Keulen rieden (=Een bot mes) (Giethoorns)
- dat plechtte niet te zijn (=dat was vroeger zo niet) (Veusseleirs)
- dat schudt ze zo uut heur mouw (=dat verzint ze terplekke) (Westerkwartiers)
- dat staek ich èn menen hoële tand (=ik krijg zo weinig eten) (Munsterbilzen - Minsters)
- dat stik ter nie op (=dat kompt er niet zo precies op aan) (Munsterbilzen - Minsters)
- dat viels te mèt zên kloempe (=dat voel je zo !) (Munsterbilzen - Minsters)
- dat was 't enne van 't liedje (=zo is het verhaal geëindigd) (Westerkwartiers)
- dat zedde geej jao (=dat had ik zo begrepen) (Venrays)
- Dat zou wel is kennen wezen (=Dat zou wel is zo kunnen zijn) (Boskoops)
- Dat zöt er niet best uut (=Dat ziet er niet zo goed uit) (Klazienaveens)
- de aoënhaager wènt en de broekësjijter stink (=doe zo maar verder en je zult wel zien waar je uitkomt !) (Munsterbilzen - Minsters)
- de bekieks mich nog erger dan ën koe wo noë den traajn kiek (=bekijk me zo niet alsof je me niet gelooft) (Munsterbilzen - Minsters)
- de bès nog slimmer asne mins (=dat is slim bekeken, zo had ik het nog niet bezien) (Munsterbilzen - Minsters)
- de bès sjaun genoeg ! (=wees zo niet met je uiterlijk bezig) (Munsterbilzen - Minsters)
- de bès zjus ne waandelende joed (=loop toch niet zo op en af, je werkt me op mijn zenuwen) (Munsterbilzen - Minsters)
- de cent'n groei'n mij niet op 'e rug (=ik kan niet alles zo maar kopen) (Westerkwartiers)
- de deur stijt wiedwoag'ns oop'n (=dat is zo helder als maar kan) (Westerkwartiers)
- de érmoej kump tich tieëge (=je moet niet rondkijken, je ziet zo dat het er armoedig is) (Munsterbilzen - Minsters)
- de huust bin zo luu zouen me sturm kriehen (=storm opkomst) (Zeeuws)
- de höbs zen eege ooch nie gemok (=die is niet zo knap) (Munsterbilzen - Minsters)
- dè is ter enne van lek mien vestje (=een niet zo betrouwbaar iemand, die er met de pet naar gooit) (Sin tunnis)
- Dè komt nie op unne prei (=Het komt niet zo precies) (Boxtels)
- de kons ër doër ën nöl trèkke (=ze is zo mager dat je haar door de kop van en naald kan halen) (Munsterbilzen - Minsters)
- de kons het aoflaeze van ze geezich (=je ziet het zo aan zijn ogen) (Munsterbilzen - Minsters)
- de kons terdüraut kieke (=zo dun als een blad) (Bilzers)
- de kons zau mèr nie gek wiëne aste wilts, do¨*e moeste aoënlèg vër hëbbe (=gek word je zo maar niet vanzelf, daar word je mee geboren) (Munsterbilzen - Minsters)
- dê kum niet zoh nauw (=dat hoeft niet zo precies) (Maas en waals)
- dè kumt zô naauw nie (=dat komt niet zo precies) (Luyksgestels)
- De luiber hef zien veren net zo hard neudig as een muske. (=Iedereen heeft geld nodig) (Drents)
- Dè mag um den boik nie rimpellu (=Het komt niet zo precies) (helmonds)
- de maus him de hand gaeve (=jullie gelijken zo op mekaar in woord en daad) (Munsterbilzen - Minsters)
- de maus tich nauts autdoen vër dastë op stervë liks (=geef niets weg alvorens je zo goed als dood zijt) (Munsterbilzen - Minsters)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
