52 spreekwoorden en uitdrukkingen bevatten `en ma`
- als een marmot (=slapen als een marmot : diep, rustig)
- benen maken (=(haastig) weggaan)
- bokkensprongen maken (=van het een op het ander springen - zotte sprongen maken)
- daar is wel wachten maar geen vasten naar (=dat zal niet gauw gebeuren)
- dat is alleen voor pater en mater en niet voor het hele convent (=dat is voor jou te hoog gegrepen)
- de één mag een paard stelen, de ander mag niet over het hek kijken. (=sommigen mogen alles, anderen mogen niets)
- de kleren maken de man (=iemands kleding bepaalt het aanzien dat hij krijgt)
- de klok hebben horen luiden maar niet weten waar de klepel hangt (=ergens over gehoord hebben, zonder er echt iets van af te weten)
- de klok luiden maar niet schaften (=wel beloven maar niet doen)
- de leer veroordelen maar de leraar sparen (=de wortel van het probleem niet aanpakken)
- de liefde van een man gaat door de maag. (=je kan een man veroveren met goede kookkunst en lekker eten.)
- die molen maalt langzaam (=dat gaat traag)
- een gehuurd paard en eigen sporen maken korte mijlen (=eigen bezit beschadigt men minder dan gekregen of gehuurd bezit)
- een gehuurd paard en eigen sporen maken korte mijlen. (=men is geneigd andermans spullen te misbruiken)
- een goed begin heeft een goed behagen maar het eindje zal de last dragen (=goed beginnen is prima, maar je moet volhouden tot het einde)
- een man als David (=een sterke kerel (David doodde de reus Goliath))
- een man een man, een woord een woord (=als je iets hebt beloofd, dan moet je je daar ook aan houden)
- een man in bonis (=een welgesteld man)
- een man van de klok zijn (=iemand die steeds precies op tijd is)
- een man zonder vrouw is als een paard zonder teugels. (=in het huwelijk hebben man en vrouw elkaar nodig)
- een vette keuken een mager testament (=wie veel uitgeeft tijdens het leven, laat weinig na)
- een vos verliest wel zijn haren maar niet zijn streken (=mensen veranderen zelden echt)
- er geen tekeningetje bij moeten maken (=het is overduidelijk)
- gasten en vis blijven maar drie dagen fris. (=je moet als gast niet te lang blijven.)
- geef een man een vis dan heeft hij die dag te eten (=je kunt iemand beter leren vissen dan heeft hij z`n leven lang vis te eten)
- geen bokkensprongen kunnen maken (=weinig geld hebben om extra dingen te kunnen kopen)
- geen complimenten maken met (=niet ontzien, beslist optreden)
- geen maat weten te houden (=onbeheerst doorgaan waarmee men begonnen is)
- geen man over boord zijn (=iets is niet zo erg, het had veel erger gekund)
- geen mens is zijn eigen maker. (=beoordeel iemand niet om hun uiterlijk.)
- hebben is hebben maar krijgen is de kunst (=iets hebben is goed, maar iets bijkrijgen is beter)
- iemand kunnen maken en breken (=de mogelijkheid hebben te beslissingen over iemands leven en dood en welbevinden)
- je uit de voeten maken (=maken dat men wegkomt)
- kallen is mallen maar doen is een ding (=je kan het beter doen dan er altijd maar over blijven praten)
- korte metten maken (=doortastend optreden)
- korte rekeningen maken lange vriendschappen. (=financiële geschillen moet je direct oplossen)
- kromme sprongen maken (=alle moeite doen om zich uit een situatie te redden)
- kunnen maken en breken (=er veel macht over hebben)
- leef niet om te eten maar eet om te leven (=vergeet niet om ook plezier te maken in het leven)
- leringen wekken maar voorbeelden trekken (=je kan mensen iets willen leren , maar geef vooral het goede voorbeeld)
- men kan zijn kinders wel minnen maar niet zinnen (=je kan je kinderen graag zien, maar ze hebben een eigen aard)
- men moet de schapen scheren maar niet villen (=als men uit hebberigheid de inkomstenbron opoffert heeft men niets meer voor in de toekomst)
- met man en macht iets doen (=iedereen werkt hard mee)
- rozengeur en maneschijn (=totaal geluk)
- schreeuwen als een mager varken (=vreselijk schreeuwen)
- slapen als een marmot/otter/roos (=erg vast en heerlijk slapen)
- stukken maken (=een grote indruk maken , veel kapot maken)
- tussen mal en dwaas zijn (=de bakvisleeftijd hebben)
- vele handen maken licht werk (=als een karwei samen wordt opgepakt is het snel en gemakkelijk gedaan)
- vette en magere jaren (hebben) (=jaren met meer welvaart en minder werkloosheid en jaren met minder welvaart en meer werkloosheid)
70 betekenissen bevatten `en ma`
- de Mammon dienen (=alleen maar belangstelling hebben voor geld)
- waar meerderman komt moet minderman wijken (=als een machtig persoon iets zegt, moet de minder machtige zwijgen)
- wie veel begeert veel ontbeert (=altijd meer willen maakt ongelukkig)
- heeft de duivel het paard gegeten, dan neemt hij de toom ook nog. (=ben je eenmaal in de macht van slechte mensen, dan wordt het alleen maar erger)
- captie maken (=bezwaren/aanmerkingen maken)
- ketters wonen het dichtst bij de paus (=de beste vrienden van een machtig man zijn vaak zijn grootste vijanden)
- de mens wikt, maar God beschikt (=de mensen maken allerlei plannen, maar het is niet aan hen of dat ook gebeurt)
- aan hetzelfde euvel mank gaan (=dezelfde fouten maken als iemand anders)
- eigen roem/lof stinkt (=door over jezelf op te scheppen maak je een nare indruk)
- moeten kiezen of delen (=een (vervelende) keus moeten maken)
- een paard dat eens op hol is geslagen, kan dat snel weer doen. (=een eens gemaakte fout, begaat men makkelijk weer)
- een achterdeurtje (=een manier om iets te ontduiken)
- ieder huisje heeft een deurtje. (=er is altijd een manier om iets te bereiken)
- het is als met de koeien van de Farao. (=er is geen goed aan te doen (De koeien van de Farao bleven mager))
- feestelijk danken (=er voor danken maar het zeker niet aannemen)
- je hart vasthouden (=ernstig zorgen maken, bang zijn dat het mis gaat)
- leergeld betalen (=fouten maken tijdens het leren)
- altijd de oude knecht blijven (=geen vorderingen maken (ook geen achteruitgang))
- wie dan leeft, wie dan zorgt (=geen zorgen maken over de toekomst)
- aan de strijkstok blijven hangen (=geld dat aan een goed doel wordt besteed verdwijnt voor een groot deel bij mensen die oneerlijke onkosten maken)
- de schapen scheren (=gemakkelijk grote winsten maken)
- elk ziet door zijn eigen bril (=ieder ziet het op zijn eigen manier)
- ieder bakt zijn koek zoals hij hem eten wil. (=iedereen behartigt zijn zaken, op een manier zoals hij dat zelf wil.)
- paarden vallen ook al hebben zij vier benen. (=iedereen maakt fouten)
- ieder vist op zijn getij (=iedereen maakt gebruik van het geschikte ogenblik)
- het beste paard struikelt ook wel eens. (=iedereen maakt wel eens een fout)
- aan elke goede visser ontsnapt wel eens een aal (=iedereen maakt wel eens een foutje)
- gedachten zijn tolvrij (=iedereen mag vrij denken wat diegene wil)
- het is goed sollen met een dood paard. (=iemand die geen verzet biedt, is een makkelijk slachtoffer)
- een Tantaluskwelling zijn (=iets erg graag willen maar het (net) niet kunnen verkrijgen)
- iemand koeien met gouden horens beloven (=iets moois beloven maar niet nakomen)
- iets met de mantel der liefde bedekken (=iets niet met anderen bespreken maar stilzwijgen en accepteren)
- je eigen naad naaien (=iets op zijn eigen manier uitvoeren; eigenwijs zijn)
- een man zonder vrouw is als een paard zonder teugels. (=in het huwelijk hebben man en vrouw elkaar nodig)
- de liefde van een man gaat door de maag. (=je kan een man veroveren met goede kookkunst en lekker eten.)
- een ezel stoot zich geen tweemaal aan dezelfde steen (=men maakt geen twee keer dezelfde fout)
- elke dag heeft genoeg aan zijn eigen kwaad (=men moet zich niet zorgen maken over de toekomst)
- waar het warm is, is het goed vrijen. (=mensen uit een rijke familie kunnen makkelijker een partner krijgen)
- een bliek (spiering) uitgooien om een snoek te vangen (=met zo min mogelijk kosten proberen maximale winst te behalen)
- denken moet je aan een paard overlaten, dat heeft een groter hoofd (=niet te veel denken maar doen)
- iets voor de boeg hebben (=nog werk te doen hebben. / Nog iets mee moeten maken)
- effen rekening maakt goede vrienden (=of anders: schulden maken vijanden)
- kromme gangen gaan (=omwegen maken, oneerlijk zijn)
- hou ouder, hoe gekker. (=ouderen maken zich minder druk om wat anderen van hen denken)
- als het kalf verdronken is dempt men de put (=pas als het te laat is, neemt men maatregelen)
- doen is een ding. (=praten of plannen maken is gemakkelijk gedaan, daadwerkelijk actie ondernemen is veel moeilijker)
- ook een raspaard schijt als een karhengst. (=rangen en standen maken mensen niet meer of minder waard)
- naar het hoofd gooien/slingeren (=scherpe verwijten maken)
- als een marmot (=slapen als een marmot : diep, rustig)
- iemand van twaalf ambachten en dertien ongelukken zijn (=steeds verschillende baantjes hebben maar in geen enkel baantje succesvol zijn)
2 dialectgezegden bevatten `en ma`
- vérke zin te beklaoge mét ne baer van ne pa en ën zoëg van ën ma (=je bent niet verantwoordelijk voor je afkomst) (Munsterbilzen - Minsters)
- zau te zien worre zene pa en ma echte kunsteners (=kunst is uitstraling van innerlijke mooiheid) (Bilzers)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook:
- vaartips.nl Ruim 300 woorden, zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- debinnenvaart.nl Nog eens honderden zegswijzen en uitdrukkingen met een maritieme achtergrond
- Het boek `De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlandse vertalingen
