Eén spreekwoord bevat `geste`
- onder een gelukkig gesternte geboren zijn (=altijd voorspoed hebben en gelukkig zijn)
19 betekenissen bevatten `geste`
- wie zijn klomp breekt, schiet gemakkelijk uit zijn slof. (=als je wordt teleurgesteld, kun je gemakkelijk boos worden.)
- zich achter de oren krabben (=door een onverwachte, zorgelijke ontwikkeling tot nadenken gestemd zijn.)
- het juiste midden vinden (=een goed evenwicht vinden tussen twee tegengestelde aanpakken. Bijvoorbeeld, als het er om gaat hoeveel bevoegdheden de politie moet hebben om de rechtsstaat te handhaven.)
- een man in bonis (=een welgesteld man)
- zich achter de oren krabben (=enigszins twijfelen, teleurgesteld zijn)
- geen turf hoog zijn (=erg klein zijn, erg teleurgesteld zijn)
- iets niet over zijn hart kunnen krijgen (=ergens niet toe kunnen komen of ergens op gesteld zijn)
- averechts uitpakken. (=helemaal verkeerd aflopen. Tegengesteld uitpakken.)
- het mes snijdt aan twee kanten. (=het levert dubbel voordeel op. (NL) Er zijn niet alleen voordelen aan verbonden, je kan eender wat vanuit verschillende en zelfs tegengestelde standpunten bekijken (BE))
- de omgekeerde wereld (=het tegenovergestelde van wat normaal en logisch is)
- uitstel van executie (=iets onaangenaams wordt tijdelijk uitgesteld Later gaat dit toch nog gebeuren)
- de bal terugkaatsen. (=op een vraag die gesteld wordt geen antwoord geven, maar een tegenvraag stellen; op een kritische opmerking van iemand reageren door zelf ook meteen een kritische opmerking te maken over de ander.)
- zuinig kijken (=teleurgesteld of verdrietig kijken)
- met de kous op de kop thuiskomen (=teleurgesteld thuiskomen)
- van een koude kermis thuiskomen (=teleurgesteld thuiskomen)
- op zijn neus kijken (=teleurgesteld zijn)
- de bakens verzetten (=van richting of ingesteldheid veranderen)
- leven als vrienden en rekenen als vijanden. (=vriendelijk met elkaar omgaan uit een soort van formaliteit maar eigenlijk helemaal niet zo op elkaar gesteld zijn)
- in de mat zijn (=ziek of ongesteld zijn)
Het dialectenwoordenboek kent 21 spreekwoorden met `geste`
- Genneps: Erm zin hèbbe (=Somber gestemd)
- Bilzers: gestijp en gesteit (=puntige boezem)
- Hams: Ei es op zijn klueten gesteuken (=Hij is gevallen)
- Westerkwartiers: da's 'n mooi geboar (=dat is een leuke geste)
- Eindhovens: ik kom uit gestel, begin maor vast te bloeiu (=pas maar op, ik kom uit gestel)
- Waregems: ippeklèrd (opgeklaard) (=op orde gesteld, rommel verwijderd)
- Bilzers: vennen kaa kërmes tauskoëme (=teleur gesteld)
- Vlijtingens: bo geste jenne (=waar ga je naar toe)
- West-Vlaams: Jis op z'n sterre gestekt zeker (=hij is zot, overdreven eisend)
- Hulshouts: der komt der do eiene owet de histe gestesseld (=er komt iemand uit de struiken gekropen)
- Westerkwartiers: de weerde van 't huus is steeg'n (=de waarde van het huis is gestegen)
- Munsterbilzen - Minsters: zoe din aste liefde (=het is maar zwak gesteld met...)
- Munsterbilzen - Minsters: das mene terapie nie (=daar ben ik niet zo op gesteld)
- Munsterbilzen - Minsters: doë èster nie zoe sjieëteg op (=daar is hij niet zo op gesteld)
- Meerhouts (Gestel): ette en poewete (=erwten en wortelen)
- Meerhouts (Gestel): hij zit mee een aai (=hij heeft angst)
- Sint-Niklaas: 'k è me oan èm mispakt (=te leur gesteld zijn in iemand)
- Klemskerks: de mooërt gestookng / gesteekng zien: om het leven gekomen zijn. Wordt vooral gezegd van ongedierte. Ook van personen van wie men een afkeer had (=de moord gestoken zijn)
- Meerhouts (Gestel): nen eljen emmer petetten oan énnen buist en da fleus tegen de zitterse steweg (=een ganse emmer aardappelen aan één struik en dat straks tegen de zittaartse steenweg)
- Meerhouts (Gestel): nen hiejelen oaker petetten oan énnen buist en da fleus tegen de zitterse stiejeweg (of boan) (=een ganse emmer aardappelen aan één struik en dat straks tegen de zittaartse steenweg)
- Oudenbosch: komme ze goed / pakte gij oew prijze?oeneer issut inkurve/inmaande? oelaot issut klokke zette; zijn zal afgesloge? en wanneer worre ze gelicht (p.v.de Postduif bij Willem Vermeulen en Gerrit Goos)? 1948-1964 Fenkelstraat-Varkensmarkt-Polderstraat-Stoofstraat resp.Joh.Hoppenbrouwers,Joh.van Loon,Theo Ambagts,Cees Jongenelen-Janus Meesters-Piet Daas,Rinus Meesters-Koos Keij. Zijndur deur(gekomme) ? ; Speulde gij vites of fond;nest of op weduwschap?;issur dadeentje van de vlucht?daor steektur eentje;ze valle bedicht;nou komme ze gestee-rt af;en daor gao dun eul klad;wiejeet dun eurste gespeult?witte gij wie dun oed op aar?; tis un zwaore vlucht gewiest;zebbe draot gat;op de fond edde weinig waaivluchte;aardur veul mee?;eddok gepoeld?; aardur ok int konkoers staon of aarde ze alleen vor de vereniging mee?;aarderok vol staon ?;;Fenske witte gij dun uitslag vant konkoers? is dun lijst er al? oe laot zijn de prijze naf?. (=duivensport)
Bronnen
De spreekwoorden en gezegden zijn afkomstig van Wikiquote, Wikipedia en onze gebruikers.
Op woorden.org is de uitleg ingekort en is herkomst van spreekwoorden en gezegden weggelaten.
Zie ook: Het boek `
De Latynsche spreekwyzen` uit 1755 met oud-Nederlanse vertalingen
